wybitnego niemieckiego architekta Karla Friedricha Schinkla. Pałac jest otoczony parkiem, przekształconym w latach 40. XIX w., być może przez Petera Josepha Lenné, w romantyczne założenie krajobrazowe ze sztuczną ruiną oraz niewielkim cmentarzem dla członków rodziny właścicieli.

Historia

Najwcześniejsza źródłowa wzmianka o wsi Radojewo pochodzi z poł. XIII w. i dotyczy nadania jej cysterkom z pobliskich Owińsk, w których rękach pozostawała do końca XVIII w., kiedy majątek klasztoru został skonfiskowany, a wieś wystawiona na sprzedaż. W 1797 r. Radojewo oraz Owińska zostały kupione przez niemiecką rodzinę von Treskow. Właścicielem Radojewa został Sigismund Otto Joseph von Treskow, a po jego śmierci, aż do 1945 r., kolejni członkowie rodziny.

Pałac został wzniesiony najprawdopodobniej na pocz. XIX w. dla pierwszego właściciela Radojewa i Owińsk jako pałac myśliwski, przypuszczalnie według projektu znanego architekta Karla Friedricha Schinkla, który być może był również autorem projektu rezydencji von Treskowów w Owińskach. Pałac w Radojewie powstał na planie litery „H”, nakryto go dachem dwuspadowym. Od frontu, między bocznymi skrzydłami, na wysokości drugiej kondygnacji znajdował się taras wsparty na czterech kolumnach, kryjących główne wejście.

W 1826 r. majątek w Radojewie otrzymał syn Sigismunda Ottona - Heinrch Baltazar, który uczynił pałac swoją siedzibą. W latach 40. XIX w. dokonano jego rozbudowy nadając mu obecny kształt, zmieniony nieznacznie w trakcie modernizacji pod koniec XIX wieku.

W latach 40. XIX w. prace prowadzono również na terenie parku. Według niektórych badaczy kierował nimi Peter Joseph Lenné. Wówczas powstało romantyczne założenie krajobrazowe z dominantami Góry Krzyżowej, pierwotnie zwieńczonej krzyżem, oraz Góry Zamkowej ze sztuczną ruiną. Na terenie parku został również założony cmentarz rodziny von Treskow.

Po zakończeniu II wojny światowej pałac stał się własnością Skarbu Państwa, a otaczający go park - Zarządu Lasów Państwowych. W 1987 r. obszar wsi Radojewo włączono w granice miasta Poznania. Obecnie pałac należy do gminy i nie jest użytkowany, a teren parku, jako Park Krajobrazowy Radojewo, stanowi własność Lasów Państwowych.

Opis

Zespół pałacowo-parkowy jest położony w północnej części miasta, w historycznych granicach wsi Radojewo. Pałac, zwrócony elewacją frontową ku północy, znajduje się na zachodnim skraju Parku Krajobrazowego Radojewo. Pierwotnie był połączony osią widokową, obecnie nieczytelną, z pałacem rodu von Treskow w pobliskich Owińskach.

Budynek wzniesiono na rzucie litery „H”, którą tworzył korpus główny z przylegającymi do niego prostopadle skrzydłami bocznymi, nakrytymi odrębnymi dachami dwuspadowymi. W takim kształcie pierwotny pałac odwoływał się do architektury klasycyzującej. W wyniku przebudowy w latach 40. XIX w. otrzymał plan prostokąta. Prostopadłościenna, podpiwniczona bryła budynku, murowana z cegły i otynkowana, została nakryta dachem naczółkowym, który całkowicie zmienił wygląd i charakter pierwotnego pałacu, czyniąc go raczej dworem.

Fasada i odpowiadająca jej tylna elewacja pałacu są dwukondygnacyjne, siedmioosiowe, zwieńczone uskokowym gzymsem koronującym. Dolną, boniowaną kondygnację oddziela od górnej wąski, prosty gzyms kordonowy. Trzy środkowe osie dolnej kondygnacji fasady są przeprute prostokątnymi otworami tworząc wgłębny portyk o czterech filarach, nad którym pierwotnie znajdował się taras drugiej kondygnacji, obecnie zabudowany. Nad środkowym otworem umieszczono sześciokątną płycinę, na której pierwotnie znajdował się być może herb właścicieli. Tylnej elewacji w partii trzech środkowych osi nadano formę płytkiego ryzalitu. Boczne elewacje rozwiązano analogicznie, w trzech oddzielonych gzymsami kondygnacjach, z boniowaniem w najniższej partii i parami prostokątnych okien oraz niewielkich świetlików na poddaszu.

Wnętrze pałacu było podzielone na część mieszkalną znajdującą się na parterze oraz reprezentacyjną, z salą balową, na piętrze. Układ wnętrz w ogólnym rozplanowaniu jest dwutraktowy. Z pierwotnego wyposażenia zachowała się fragmentarycznie stolarka - parkiety taflowe oraz drzwi, balustrada schodów oraz kominki.

Pałac jest otoczony parkiem o powierzchni ok. 15 ha, w latach 40. XIX w. przekształcony w romantyczne założenie o charakterze krajobrazowym z trzema głównymi alejami, dwoma stawami rozdzielonymi groblą i dominantami kompozycyjnymi Góry Krzyżowej, pierwotnie zwieńczonej krzyżem, oraz Góry Zamkowej ze sztuczną ruiną, z której obecnie zachowana jest jedynie jedna ceglana ściana wieży. W parku zachował się również, obecnie zaniedbany, niewielki cmentarz rodziny von Treskow. W drzewostanie dominują dęby szypułkowe, jesiony wyniosłe, robinie akacjowe oraz lipy.

Dostęp do obiektu ograniczony. Dwór dostępny jedynie z zewnątrz.

Oprac. Anna Dyszkant, OT NID w Poznaniu, 24.06-2015 r.