pałac, ob. szkoła - Zabytek.pl
Adres
Pawłowicze, 28
Lokalizacja
woj. podlaskie, pow. sokólski, gm. Kuźnica
Ma wartości historyczne ze względu na budowniczych obiektu, właścicieli rozległych dóbr, możny ród Wołłowiczów. Wołłowiczowie byli jednymi z najwybitniejszych możnowładców Wielkiego Księstwa Litewskiego, którzy skolonizowali ogromne obszary ziem dzisiejszego województwa podlaskiego, zakładali wsie i miasteczka, fundowali parafie, budowali kościoły, cerkwie i zbory. W historii województwa podlaskiego odegrali Wołłowiczowie pierwszoplanową rolę.
Historia
Budowniczym obiektu był Paweł Wołłowicz (zm. 1630), podkomorzy grodzieński (1600-1615), horodniczy grodzieński (1601-1623), starosta grodzieński (1615-1630) oraz podskarbi dworny WKL od 1619 roku. Był on m.in. bratem Eustachego Wołłowicza, biskupa wileńskiego w latach 1616-1630 oraz Hieronima Wołłowicza (zm. 1643), podkanclerzego litewskiego i starosty generalnego żmudzkiego - jednego z najmożniejszych panów ówczesnej Rzeczypospolitej. Pałac został wzniesiony w 1610 r., w wieku XVIII otrzymał klasycystyczny wygląd. W 1910 r. przeprowadzono remont generalny obiektu, w 300 rocznicę jego powstania - jak świadczy wmurowany z tej okazji kamień. Lata II wojny światowej i następne przyczyniły się do dewastacji obiektu i parkowego otoczenia. Dopiero w latach 60. XX w. pod okiem wojewódzkiego konserwatora zabytków, Władysława Paszkowskiego, obiekt odbudowano i nadano mu obecny, bardziej renesansowy kostium. Zachowały się też pozostałości budynków gospodarczych. W obiekcie funkcjonowała szkoła podstawowa, którą zamknięto kilka lat temu.
Opis
Pałac jest murowany, kamienno-ceglany, tynkowany. Wzniesiony na planie wydłużonego prostokąta, dwukondygnacjowy, nakryty wysokim dachem czterospadowym. Parter boniowany z wejściem na osi środkowej i sześciokwaterowymi oknami rozmieszczonymi symetrycznie po obu stronach. Kondygnacje wydziela prosty gzyms kordonowy. Piętro reprezentacyjne, z dużymi oknami i porte-fenêtre na osi środkowej ujętym balkonem, powyżej którego znajduje się trójkątny fronton obwiedziony gzymsem z akantowymi kroksztynami i półkolistym oknem w polu. Okna i drzwi w ozdobnych profilowanych obramieniach. Elewacje zwieńczone są fryzem z motywem rozet i tryglifów i wydatnym, profilowanym gzymsem wspartym na kroksztynach. Układ wnętrza dwutraktowy, na osiach skrajnych - trzytraktowy. Na elewacji frontowej wmurowana jest tablica fundacyjna z inskrypcją i herbem Wołłowiczów - Bogoria z 1610 roku. Po obu stronach pałacu usytuowane były dwie oficyny.
Obiekt niedostępny dla zwiedzających.
oprac. Grzegorz Ryżewski, OT NID w Białymstoku, 28.08.2014 r.
Rodzaj: dwór
Styl architektoniczny: nieznana
Materiał budowy:
ceglane
Forma ochrony: Rejestr zabytków, Ewidencja zabytków
Inspire id: PL.1.9.ZIPOZ.NID_N_20_BK.61994, PL.1.9.ZIPOZ.NID_E_20_BK.180200