Poznaj lokalne zabytki


Wyraź zgodę na lokalizację i oglądaj zabytki w najbliższej okolicy

Zmień ustawienia przeglądarki aby zezwolić na pobranie lokalizacji
Strona korzysta z plików cookies. Dowiedz się więcej.

kościół filialny pw. Świętej Trójcy - Zabytek.pl

kościół filialny pw. Świętej Trójcy


kościół XVII w. Palowice

Adres
Palowice, Woszczycka 17A

Lokalizacja
woj. śląskie, pow. rybnicki, gm. Czerwionka-Leszczyny - obszar wiejski

Kościół w Palowicach stanowi reprezentatywny przykład typowej dla terenów Górnego  Śląska architektury sakralnej, o zachowanej tradycyjnej formie oraz rozplanowaniu wnętrza.

O wysokich wartościach artystycznych obiektu świadczy dodatkowo licznie zachowane późnorenesansowe oraz barokowe wyposażenie wnętrza świątyni, kościół stanowi również udany przykład translokacji podjętej w celu uratowania zabytkowego obiektu przed zniszczeniem.

Historia

Pierwsze wzmianki odnośnie świątyni w Leszczynach pochodzą z 1447 roku. Zgodnie z napisem na belce w wieży kościół pw. Trójcy Świętej wykonany został  przez cieślę Jana Ożgę w 1606 r. Z dokumentów przechowywanych w archiwum parafialnym wynika, iż pierwsze polichromie przedstawiające sceny pasyjne zdobiące wnętrze kościoła powstały w 1679 r. W 1884 r. miały miejsce kompleksowe prace rewaloryzacyjne w obrębie wnętrza świątyni w trakcie których wykonano nowe polichromie. W 2. połowie XX w. opuszczony obiekt w związku z brakiem użytkowania zaczął stopniowo popadać w ruinę.  W celu uratowania zabytkowego kościółka biskup Herbert Bednorz wystosował list duszpasterski w którym opisał konieczność przeniesienia obiektu do Palowic, co zostało przyjęte z radością wśród parafian dążących od lat do uzyskania niezależności od parafii woszczyckiej. Ze względu na brak zgody urzędu na przeniesienie obiektu na zakupioną w 1969 r. parcelę budowlaną, do translokacji obiektu doszło dopiero w 1981 r. Kościół przeniesiono na grunty ofiarowane na cele kościelne przez Klarę Gorzewską. Prace rekonstrukcyjne w trakcie których m.in. wymieniono kruchty boczne, zlikwidowano polichromie oraz zastąpiono XIX w. murowaną zakrystię lżejszą drewnianą konstrukcją pod kierownictwem cieśli z Orawy oraz dzięki zaangażowaniu mieszkańców miejscowości trwały niespełna pół roku. Uroczyste poświęcenie świątyni przez biskupa Bednorza miało miejsce 21 października 1981 r. Obiekt do dzisiaj pełni funkcje sakralne, w 1997 r. w otoczeniu kościoła wybudowano wolnostojącą drewnianą dzwonnicę nawiązującą do architektury obiektu.

Opis

Kościół parafialny pw. Trójcy Świętej położony jest przy ulicy Woszczyckiej pod numerem 17, na południowy wschód od centrum wsi Palowice. Całość założenia ogrodzona jest drewnianym ogrodzeniem z jednospadowym daszkiem z bramą wejściową nakrytą czterospadowym daszkiem podbitym gontem. Działka oddzielona jest od jezdni szpalerem strzyżonego w formie kulistej modrzewiu. Obiekt pozbawiony wyraźnych cech stylowych, wykonany w konstrukcji drewnianej w części zasadniczej zrębowej oraz słupowej (kruchty i wieża). Kościół jest jednonawowy, orientowany, składa się z wzniesionej na rzucie zbliżonym do kwadratu nawy, węższego prostokątnego prezbiterium do którego od pn. przylega wtórna zakrystia o rzucie wydłużonego prostokąta. W części zachodniej do nawy przylega wzniesiona na planie kwadratu wieża o wydzielonej przy pomocy okapu izbicy w części górnej, poprzedzona przez niewielką kruchtę stanowiącą główne wejście do kościoła. Druga prowadząca bezpośrednio do nawy kruchta znajduje się w obrębie elewacji pd. Sama bryła obiektu jest rozczłonkowana i nakryta dachem dwuspadowym w obrębie nawy, prezbiterium oraz przedsionków wzbogaconych dodatkowo przydaszkiem od frontu. Wyjątek stanowi przykryta hełmem namiotowym wieża oraz zlokalizowana nad nawą niewielka sygnaturka o stożkowym hełmie. Kruchty oraz dolna partia wieży powyżej przydaszku nawiązującego charakterem do sobót oszalowana deskami, powyżej cały kościół oszalowany gontem za wyjątkiem pozbawionej zadaszenia elewacji tylnej oszalowanej deskami analogicznie jak kruchty. Otwory okienne proste zamknięte łukiem pełnym urozmaicają elewacje północną i południową doświetlając wnętrze świątyni. Wnętrze posiada skromny, prosty wystrój płaskie stropy pozbawione są dekoracji malarskiej, element ozdobny stanowi położony w części zachodniej chór muzyczny z wysuniętą częścią środkową, wsparty na czterech ozdobnych słupach. Odmiennie do wystroju wyposażenie kościoła cechuje się bogatym zdobnictwem w postaci licznych złoceń oraz dekoracji chrząstkowo-małżowinowej zastosowanej w obrębie siedemnastowiecznego ołtarza głównego z rzeźbami czterech ewangelistów. Na uwagę zasługuje również kamienna kropielnica, barokowa ambona czy późnorenesansowy konfesjonał.

Obiekt ogólnie dostępny dla zwiedzających.

Oprac. Agata Mucha, OT NID w Katowicach, 27.04.2015 r.

Rodzaj: kościół

Styl architektoniczny: ludowy

Materiał budowy:  drewniane

Forma ochrony: Rejestr zabytków, Ewidencja zabytków

Inspire id: PL.1.9.ZIPOZ.NID_N_24_BK.100638, PL.1.9.ZIPOZ.NID_E_24_BK.286356