Poznaj lokalne zabytki


Wyraź zgodę na lokalizację i oglądaj zabytki w najbliższej okolicy

Zmień ustawienia przeglądarki aby zezwolić na pobranie lokalizacji
Strona korzysta z plików cookies. Dowiedz się więcej.

kościół ewangelicki - Zabytek.pl

kościół ewangelicki


kościół 1842 r. Ozorków

Adres
Ozorków, Zgierska 2

Lokalizacja
woj. łódzkie, pow. zgierski, gm. Ozorków (gm. miejska)

Pierwsi osadnicy niemieccy - sukiennicy i szewcy- sprowadzeni zostali do Ozorkowa w 1807 r.przez ówczesnego właściciela miejscowości Ignacego Starzyńskiego.

Zawarta została z nimi umowa, w której kontraktującym przyrzeczono bezpłatne miejsce na kościół i cmentarz.

W 1814 r., jak tylko powstał związek ewangelików mieszkających na terenie osady i pobliskich wsi, zdecydowano o postawieniu drewnianego kościoła.

W 1823 r. Starzyński rozpoczął starania o zgodę na wzniesienie świątyni murowanej. Ubiegał się o fundusze na ten cel u Państwowej Komisji do Spraw Religii i Kultury. Komisja funduszy nie przekazała, ale w 1826 r. oficjalnie utworzona została parafia ewangelicko-augsburska w Ozorkowie. Właściciel miejscowości przekazał jej morgę ziemi oraz ogród dla duchownego. Zobowiązał się również do rocznego uposażenia parafii w naturze wartości 150 rubli. 

Projekt murowanego kościoła przygotowany został przez architekta Bonifacego Witkowskiego w 1827 r. Ze względu na spory dotyczące finansowania budowy, przedsięwzięcia nie rozpoczęto. 

W 1833 r. właścicielem miasta został Feliks hr. Łubieński. 

Budowę obecnego kościoła wraz z dzwonnicą rozpoczęto w 1840 r. Świątynię zaprojektował Piotr Frydrych. Architekt warszawski. Współpracownik Antoniego Corazziego przy budowie Teatru Wielkiego w Warszawie oraz współpracownik architekta Adolfa de Schütza. Od 1845 r. budowniczy Komisji Rządowej Przychodów i Skarbu. 

Świątynię wybudowano kosztem 120 000 zł. z fundacji przemysłowców ozorkowskich przybyłych z Akwizgranu na początku XIX w. – Chrystiana Wilhelma Wernera i Macieja Fryderyka Schlossera. 

Kościół został poświęcony w październiku 1842 r. Bez przekształceń przetrwał do dziś. 

Opis

Kościół znajduje się w centralnej części Ozorkowa, na wschodnim krańcu biegnącej przez całe miasto ulicy Stefana kardynała Wyszyńskiego. Usytuowany jest centralnie na ogrodzonej działce, frontem do niewielkiego placu utworzonego na zamknięciu ulicy. Obiekt wzniesiony został w stylu klasycystycznym. Wnętrze ma wystrój o cechach renesansowych. 

Świątynię typu halowego wybudowano na planie prostokąta z ryzalitem w elewacji wschodniej, mieszczącym zakrystię oraz dwoma ryzalitami obejmującymi pojedyncze skrajne osie ściany frontowej - zachodniej. Przed centralne osie fasady wysunięty jest czterokolumnowy portyk, na którym wspiera się trójkątny przyczółek. 

Kościół wzniesiono cegły ceramicznej, pełnej. Przykryty jest dachem dwuspadowym oraz kopułą, zwieńczoną wysoką latarnią, umieszczoną nad centralną częścią nawy głównej. Zarówno kopułę jak i latarnię pokryto blachą cynkową. Osobnymi, dwuspadowymi dachami przykryty jest ryzalit zachodni mieszczący zakrystię oraz portyk frontowy. Dachy wykonano w konstrukcji drewnianej. 

Obiekt wzniesiono na wysokim podmurowaniu zwieńczonym gzymsem. W elewacji frontowej centralne osie obejmuje czterokolumnowy portyk wsparty na korynckich kolumnach o żłobkowanych trzonach. Pozostałe elementy należące do porządku architektonicznego to szeroki, gładki fryz na którym umieszczono rozety zdobione palmetami. Fryz zwieńczony jest pasem gutt oraz profilowanym gzymsem wsparty na konsolkach. Znajdujący się nad nim trójkątny przyczółek ograniczony jest profilowanym gzymsem również wspartym na konsolkach. W centrum gładko tynkowanego tympanonu umieszczono oculus. Gładki, szeroki pas fryzu z gzymsem na konsolkach obiega wszystkie elewacje świątyni. 

Siedmioosiowe ściany północna i południowa, podzielone zostały na trzy części. Pojedyncze osie skrajne umieszczono na tle fragmentu ściany gładko tynkowanej ograniczonej pilastrami o gładkich trzonach, z głowicami korynckim. Pięć środkowych osi umieszczono na tle ściany pokrytej boniowaniem opracowanym w tynku. W osiach okna wysokie prostokątne zwieńczone łukiem pełnym. W elewacji zachodniej centralną cześć zajmuje trójosiowy ryzalit. Jego narożniki podkreślono pilastrami korynckimi. Takie same pilastry umieszczono pomiędzy osiami. Skrajne osie wyznaczone zostały prostokątnymi wysokimi oknami zwieńczonymi łukiem pełnym. W centrum znajduję się prostokątny otwór drzwiowy zwieńczony prosto. Ujęto go w profilowaną architektoniczną ramę zamykającą się ponad drzwiami łukiem pełnym. 

W polu ponad drzwiami na wysokości drugiej kondygnacji znajduje się prostokątna płycina, o gładkim polu, ujęta w sztukatorską, profilowaną ramą.

Za prezbiterium znajduje się zakrystia. Zwieńczenie ryzalitu, ponad fryzem i gzymsem na konsolkach, opracowane analogicznie do elewacji frontowej – trójkątny przyczółek z gładkim tympanonem na tle którego centralnie umieszczono oculus. 

Wnętrze kościoła podzielone zostało na trzy nawy za pomocą jońskich kolumn, dźwigających dwukondygnacyjną emporę, rozmieszczoną wzdłuż wszystkich ścian kościoła. Ponad ołtarzem, na emporze ambona. Balustrada empory na pierwszej kondygnacji pełna, gładka, zwieńczona wydatnym gzymsem wspartym na konsolach stanowiącym jednocześnie parapet balustrady. Od dołu zdobiona szeroką listwą z dekoracją roślinną. Druga kondygnacja empor otwarta do wnętrza świątyni arkadami zwieńczonymi łukiem pełnym, z balustradą tralkową. 

Nad środkową nawą wzniesiono kopułę. Prezbiterium zamknięte jest prosto. 

Obiekt dostępny po wcześniejszym uzgodnieniu, oraz w czasie nabożeństw.

Oprac. Agnieszka Lorenc – Karczewska, OT NID w Łodzi, 21-03-2018 r. 

Rodzaj: kościół

Styl architektoniczny: klasycystyczny

Materiał budowy:  ceglane

Forma ochrony: Rejestr zabytków, Ewidencja zabytków

Inspire id: PL.1.9.ZIPOZ.NID_N_10_BK.129978, PL.1.9.ZIPOZ.NID_E_10_BK.186396