Poznaj lokalne zabytki


Wyraź zgodę na lokalizację i oglądaj zabytki w najbliższej okolicy

Zmień ustawienia przeglądarki aby zezwolić na pobranie lokalizacji
Strona korzysta z plików cookies. Dowiedz się więcej.

grodzisko, st. 1 - Zabytek.pl

grodzisko, st. 1


grodzisko wczesne średniowiecze (1 poł. XII w.) Osieczek

Adres
Osieczek

Lokalizacja
woj. kujawsko-pomorskie, pow. wąbrzeski, gm. Książki

Grodzisko w Osieczku znajduje się w zachodniej części wsi w odległości około 400 m w kierunku zachodnim od jej centrum oraz około 170m na północ od drogi z Osieczka do Brudzaw, z której dobrze widoczna jest jego forma.

Położone jest przy południowo zachodnim brzegu jeziora Wielkiego na dnie rynny polodowcowej, biegnącej z północy na południe i mającej w tym miejscu szerokość około 500m. Od krawędzi wysoczyzny, będącej po zachodniej stronie, grodzisko znajduje się w odległości około 100 m. Wysoczyzna w tym miejscu przewyższa dno rynny o około 10 m.

Relikty jednoczłonowego grodu mają prawie kolisty kształt, średnica podstawy grodziska wynosi około 85 m a średnica na poziomie korony wałów wynosi około 65 m. Grodzisko jest dobrze wyeksponowane w stosunku do otaczającego go terenu stromymi zboczami nasypu i praktycznie brakiem roślinności oprócz porastającej je trawy. W części zachodniej grodziska, gdzie wał jest najlepiej zachowany, jego korona znajduje się około 7 m nad dnem rynny. Środkową część grodziska zajmuje majdan, który w stosunku do korony wału po stronie zachodniej znajduje się około 5 m niżej. Po stronie północnej, zachodniej i wschodniej grodziska zauważalne jest zagłębienie, które być może jest pozostałością fosy chroniącej warownię.

Ochrona konserwatorska

Grodzisko w Osieczku objęte zostało ochroną konserwatorską na mocy wpisu do rejestru zabytków 27 września 1965 roku.

Historia badań

Grodzisko w literaturze naukowej pojawiło się w końcu XIX wieku, ale w źródłach historycznych może już w 1222 roku, kiedy to książę Konrad Mazowiecki nadaje biskupowi pruskiemu Chrystianowi miejscowość Osechino, w której znajdował się gród, kojarzoną przez większość badaczy średniowiecza z Osieczkiem.

Badania powierzchniowe w okresie międzywojennym przeprowadził Władysław Łęga dokonując wstępnych pomiarów, a badania wykopaliskowe w latach 1972-1973 przeprowadziła Katedra Archeologii Uniwersytetu Mikołaja Kopernika i Muzeum w Grudziądzu, a w roku 1990 Instytut Archeologii i Etnologii UMK.

Badania w latach 1972-1973 przeprowadzono skupiając się na wnętrzu grodziska. Wykonano dziesięć wykopów badawczych zakładając je na osi wschód-zachód, dziewięć wykopów miało wymiary 4 × 4 m, a jeden 2 × 9 m. Osiem z wykonanych wykopów znajdowało się na majdanie a dwa na pograniczu majdanu i wałów - jeden w części wschodniej a drugi zachodniej grodziska.

Wyniki badań archeologicznych

Przeprowadzone badania pozwoliły rozpoznać układ nawarstwień wnętrza grodziska oraz dostarczyły zabytkowy materiał ruchomy przede wszystkim fragmenty ceramiki naczyniowej. Miąższość nawarstwień kulturowych wynosiła 1-1,75 m na majdanie i 2,5-2,7 m w wale. W spągu nawarstwień kulturowych w środkowej części grodziska odsłonięto warstwę kamieni polnych o średnicy od 10 do 30cm. W części wschodniej majdanu w okolicach wału odkryto pozostałości półziemianki, jeden z jej boków miał długość 6 m, drugi odsłonięto na długości 3 m. W jej wnętrzu, przy narożniku południowo zachodnim znajdowały się relikty paleniska. W wykopie na pograniczu majdanu i wału, w części wschodniej grodziska, odsłonięto piaszczyste jądro wału oraz bruk kamienny interpretowany jako wzmocnienie podstawy wału po stronie wewnętrznej. W wykopie na styku majdanu i wału w części zachodniej grodziska odsłonięto jądro wału zbudowane z piasku i gliny. W partii dolnej wykopu odkryto pozostałości silnie przepalonej drewnianej konstrukcji wału, prawdopodobnie przekładkowej, która polegała na układaniu warstw drewnianych pni na przemian poprzecznie i równolegle w stosunku do osi wału.

W roku 1990 przeprowadzono uzupełniające badania sondażowe wykonując wykop we wschodniej części grodziska na styku majdanu i wału, o wymiarach 1 × 3 m. Pozyskano w trakcie badań przede wszystkim duży zbiór fragmentów ceramiki naczyniowej.

Datowanie

W oparciu o odsłonięte nawarstwienia kulturowe oraz pozyskaną ceramikę ustalono, że gród w Osieczku użytkowany był w trakcie jednej fazy osadniczej datowanej na pierwszą połowę XII wieku.

Oprac. Leszek Kotlewski, NID, OT w Toruniu

Rodzaj: grodzisko

Forma ochrony: Rejestr zabytków, Ewidencja zabytków

Inspire id: PL.1.9.ZIPOZ.NID_A_04_AR.35958, PL.1.9.ZIPOZ.NID_E_04_AR.1560215