Poznaj lokalne zabytki


Wyraź zgodę na lokalizację i oglądaj zabytki w najbliższej okolicy

Zmień ustawienia przeglądarki aby zezwolić na pobranie lokalizacji
Strona korzysta z plików cookies. Dowiedz się więcej.

grodzisko, st. 1 - Zabytek.pl

grodzisko, st. 1


grodzisko XI - XII w. Ortel Książęcy Pierwszy

Adres
Ortel Książęcy Pierwszy

Lokalizacja
woj. lubelskie, pow. bialski, gm. Biała Podlaska

Grodzisko należy do nielicznych zachowanych tego typu obiektów na terenie Lubelszczyzny.

Stanowi cenne źródło do poznania budownictwa grodowego z okresu wczesnego średniowiecza.

Usytuowanie i opis

Grodzisko w Ortelu Książęcym, w starszej literaturze znane jako grodzisko w Dokudowie, jest położone ok. 1,5 km na północny-wschód od zwartej zabudowy wsi Dokudów i około 500 m na wschód od drogi z Dokudowa do Ortelu Książęcego, na podmokłych łąkach, w rozległej dolinie pomiędzy rzekami Żarnicą i Zielawą. Jego lokalna nazwa to „Manastyr“.

Grodzisko tworzy w terenie formę stożkowatego nasypu ziemnego, o płaskiej powierzchni, wznoszącego się ok. 5 m ponad powierzchnię ziemi. Średnica owalnego w rzucie obiektu wynosi 30 m. W części północnej gródka znajduje się rozległe obniżenie o głębokości 1,5-2,5 m. W pozostałej części nasypu występują liczne wkopy rabunkowe?, zaś u jego zachodniej podstawy, ślady po wybieraniu piasku. W zachodniej części nasypu stoi metalowy krzyż, obok niego ułożony kamień z napisem: „Twój Sługa Panie“. Obecnie teren grodziska jest nieużytkiem, który intensywnie porastają drzewa i krzewy. Na północny wschód od gródka rozciąga się rozległa osada (stanowisko nr 15) o powierzchni 6-7 ha, która może być pozostałością tzw. przygródka.

Dokudów, jako Lewkowo, został założony przez Lwa Bohowitynowicza (Bohowityna?) na prawie magdeburskim w 1504 roku. Znany jest przywilej lokacyjny króla Aleksandra z roku 1504 nadający prawo wolnego jarmarku i prawo budowy zamku na miejscu starego grodziska w widłach Zielawy i Żarnicy. W dokumentach z 1529 roku jest już wymienione miasteczko Dokudów. W XVI w. było ono własnością Bohowitynów i wchodziło w skład dóbr Ortel (Wortel), w 1580 wzmiankowano w nim fundację monasteru. O „horodyszczach“ w rejonie Dokudowa wspominały Akta Grodzkie Brzeskie.

W XX wieku , w okresie powojennym, gródek został częściwo zniszczony w dolnych partiach od strony zachodniej na skutek rabunkowej eksploatacji piasku.

Historia

W oparciu o wyniki badań archeologicznych można przyjąć, że gród funkcjonował w okresie wczesnego średniowiecza, od XI do XII wieku.

Stan i wyniki badań

Badania archeologiczne na stanowisku przeprowadził w 1960 roku Zygmunt Ślusarski z Muzeum Okręgowego w Lublinie.

Badania powierzchniowe w ramach Archeologicznego Zdjęcia Polski wykonał w 1985 roku Sławomir Żółkowski.

Archeologiczne badania wykopaliskowe o o bardzo niewielkim zakresie wykazały jedynie na podstawie znalezisk fragmentów naczyń glinianych, że gródek można wstępnie datować na XI-XII wiek.

W trakcie badań powierzchniowych przeprowadzonych w ramach Archeologicznego Zdjęcia Polskli, zebrano z powierzchni (kretowin) 7 fragmentów naczyń glinianych datowanych na XII wiek. Istnieje przypuszczenie, że teren byłego gródka w 1580 roku stał się miejscem lokalizacji monasteru fundacji Bohowitynów. Nie potwierdziły tego dotychczasowe badania wykopaliskowe, ale pośrednio świadczą o tym opowieści zachowane w pamięci miejscowej ludności, zwłaszcza legenda"Monastyrska Góra". Rozległa osada, rozciągająca się od strony północno-wschodniej gródka jest datowana na podstawie znalezisk powierzchniowych na XI-XIII wiek.

Dostęp do zabytku bez ograniczeń.

oprac. Ewa Prusicka, OT NID Lublin, 04-04-2016 r.

Rodzaj: grodzisko

Forma ochrony: Rejestr zabytków, Ewidencja zabytków

Inspire id: PL.1.9.ZIPOZ.NID_A_06_AR.1160, PL.1.9.ZIPOZ.NID_E_06_AR.1781407