kościół ewangelicki, ob. cerkiew prawosławna pw. św. Mikołaja - Zabytek.pl
kościół ewangelicki, ob. cerkiew prawosławna pw. św. Mikołaja
Adres
Orneta, Aleja Wojska Polskiego
Lokalizacja
woj. warmińsko-mazurskie,
pow. lidzbarski,
gm. Orneta - miasto
Świątynia była dawniej kościołem ewangelickim. Została wybudowana w latach 1829-1830 w stylu późnoklasycystycznym. Budynek oparty na projekcie pochodzącym prawdopodobnie z berlińskiej pracowni znanego architekta Karola Fryderyka Schinkla, jest przykładem klasycystycznego budynku sakralnego dosyć rzadko występującego na tym terenie w XIX wieku. Kościół zbudowany z cegły (w odsłoniętych fragmentach w wątku wozówkowo-główkowym; na kamiennych fundamentach, otynkowany, cokół oblicowany blokami kamiennymi wewnątrz drewniana empora wsparta na drewnianych kolumnach) na planie prostokątnym z czterokondygnacyjną kwadratową wieżą we wschodnim narożniku pokrytą dachem namiotowym (w roku 1878 wybudowano drewnianą dzwonnicę z fundacji cesarza Wilhelma I, który przekazał na odlew dzwonów dwie francuskie armaty zdobyte podczas wojny francusko-pruskiej; w latach 1905 – 1906 nastąpiła przebudowa kościoła, m. in. wybudowano murowaną wieżę) z wąską wydzieloną kruchtą od południowego-wschodu oraz wydzielonym pomieszczeniem zakrystii w narożniku północnym. Wnętrze kościoła salowe z doryckimi kolumnami dźwigającymi porządkowe belkowanie, wydzielają część środkową nakrytą kolebkowym stropieniem pozornym oraz otaczające ją z trzech stron empory (balustrady empor drewniane o szerokim parapecie wsparte na drewnianych szczeblach; w kwaterach pomiędzy nimi diagonalne listwy spięte kołem). Architraw górnej kondygnacji malowany za pomocą patronu w stylizowane, zgeometryzowane motywy kwiatowe. W północno-zachodniej części łączy się z emporą ołtarz – ambona, obecnie przebudowany i przesłonięty współczesnym ikonostasem. Ikony z XIX i XX wieku. Ołtarz główny z 1861 roku Karola Jaroszewicza. Parafia prawosławna w Ornecie powstała po przesiedleniu do tego miasta ludności ukraińskiej w czasie Akcji "Wisła". Cerkwią parafialną stał się wówczas kościół ewangelicki. Pierwszy proboszcz parafii, ks. Aleksy Nestorowicz, rozpoczął w 1948 jej remont. Dzięki zbiórkom darów wiernych na terenie całego Polskiego Autokefalicznego Kościoła Prawosławnego przeprowadzane były kolejne renowacje (remont plebanii, fasady i ściany zachodniej, dachu, wymiana części ikonostasu). Parafia w Ornecie należy do najmniejszych parafii prawosławnych w Polsce; liczba jej wiernych ulega spadkowi. Kościół został nieznacznie uszkodzony podczas działań wojennych w 1945 roku, a po wyremontowaniu przekazany Cerkwi prawosławnej. Nastąpiła wtedy adaptacja wnętrza do potrzeb liturgii prawosławnej, przebudowano ołtarz, ustawiono ikonostas. Budynek kościoła usytuowany jest na wzniesieniu, na terenie dawnego przedmieścia pasłęckiego, po północno – zachodniej stronie alei Wojska Polskiego, oddalony ok. 20 m od ulicy. Od zachodu i północy znajduje się teren dawnego cmentarza. Od wschodu znajdują się zabudowania plebanii oddzielone od kościoła brukowym podjazdem. Teren Cerkwi odgrodzony jest od ulicy metalowym kutym parkanem.
Dane obiektu zostały uzupełnione przez użytkowników Mariusz Kazimierczuk, Darek Sulima.
Rodzaj: kościół
Styl architektoniczny: nieznana
Materiał budowy:
ceglane
Forma ochrony: Rejestr zabytków, Ewidencja zabytków
Inspire id: PL.1.9.ZIPOZ.NID_N_28_BK.143552, PL.1.9.ZIPOZ.NID_E_28_BK.242774