Poznaj lokalne zabytki


Wyraź zgodę na lokalizację i oglądaj zabytki w najbliższej okolicy

Zmień ustawienia przeglądarki aby zezwolić na pobranie lokalizacji
Strona korzysta z plików cookies. Dowiedz się więcej.

wiadukt kolejowy na rz. Łyna - Zabytek.pl

Adres
Olsztyn

Lokalizacja
woj. warmińsko-mazurskie, pow. Olsztyn, gm. Olsztyn

Jedne z najciekawszych mostów w regionie Warmii i Mazur pod względem architektoniczno-konstrukcyjnym.

Posiadają także wartości naukowe i historyczne. Są to obiekty wtórnie nie przekształcone, z zachowaną oryginalną substancją zabytkową. Oba mosty wybudowano z wykorzystaniem elementów stylu historyzującego. Zajmują ważne miejsce w krajobrazie kulturowym i urbanistyce Olsztyna.

Historia

Mosty zostały wzniesione w związku z budową linii kolejowej na trasie Toruń - Wystruć (obecnie Czerniachowsk w Obwodzie Kaliningradzkim), która prowadziła m.in. przez Iławę, Ostródę, Olsztyn i Korsze. Kolejne odcinki linii oddawano do użytku w latach 1871 - 1873. W trakcie prac na terenie Olsztyna wybudowano przeprawę mostową nad rzeką Łyną, która pierwotnie została przewidziana na dwa tory. Pierwszy z mostów (północny) został wzniesiony w 1871 r., w pobliżu obecnego Dworca Zachodniego, poprzedzając uruchomienie w roku następnym połączenia z wykorzystaniem mostu, na trasie Ostróda - Olsztyn (15.08.1873r.). Olsztyński dworzec główny oddano do użytku w 1872 r., co związane było z uruchomieniem pierwszego połączenia kolejowego na odcinku Olsztyn - Barczewo - Czerwonka (1.12.1872 r.). W kolejnych latach Olsztyn stał się ważnym węzłem kolejowym; uruchamiano kolejne połączenia do: Ostródy (1873 r.), Morąga i Szczytna (1883 r.), Ornety (1884 r.), Olsztynka (1887 r.). Skutkowało to wzrostem natężenia ruchu i wymusiło konieczność budowy kolejnego mostu nad Łyną, który również został przewidziany pod dwa tory. Analogiczny pod względem konstrukcji i formy most, usytuowano około 22 m na południe od już istniejącego. Prace zakończono w 1893 r. W okresie pierwszej wojny światowej (sierpień 1914 r.), wojska rosyjskie planowały wysadzić mosty, czego jednak nie uczyniono. Mosty przetrwały także bez szwanku okres drugiej wojny światowej. Po zakończeniu działań wojennych przejęcie linii kolejowych przez polską administrację nastąpiło 15 sierpnia 1945r. W 1989 r. mosty zostały wpisane do rejestru zabytków. Oba mosty do dziś wykorzystywane są zgodnie ze swoim pierwotnym przeznaczeniem.

Opis

Mosty wzniesione zostały równolegle do ul. Artyleryjskiej. Pod wschodnimi arkadami mostów przebiega ul. Wyzwolenia, pod zachodnimi ul. Natalii Żarskiej, obie ulice przedziela rzeka Łyna. Mosty wybudowano w 1871 r. (północny) i 1893 r. (południowy), o czym informują tablice z datami umieszczone w łuku nad środkowym przęsłem obu konstrukcji. Mosty są konstrukcjami o zbliżonym wyglądzie i wymiarach; oba o szerokość ok. 8 m, przeznaczono na dwa tory kolejowe. Mosty składają się z trzech przęseł w kształcie półkolistych sklepień (pod środkowym przepływa rzeka). Oba wybudowano z wykorzystaniem elementów stylu historyzującego (fryz arkadowy, okrągłe płyciny o uskokowych krawędziach). Most północny: wzniesiony w konstrukcji kamienno - ceglanej, w formie trzech arkad o rozpiętości 15,3 m każda i wysokości 20,85 m od lustra wody. Całkowita długość mostu wynosi 51,88 m. Most posadowiony na kamiennych fundamentach, arkady i filary murowane z cegły ceramicznej, partie nad grzbietami arkad murowane z ciosów granitowych. Nad filarami okrągłe płyciny o uskokowych krawędziach z ceramiczną kratką wentylacyjną i rurą odprowadzająca wody opadowe. Most zwieńczony ceglanym fryzem arkadowym. Po obu stronach mostu granitowe chodniki komunikacyjne, do których przytwierdzone są, historycznie zachowane, żeliwne słupki z dekoracją płycinową stanowiące element balustrady. Most południowy: murowany z cegły ceramicznej - arkady z cegły czerwonej, partie nad arkadami z cegły żółtej. Pozostałe elementy konstrukcyjne i dekoracyjne wykonane analogicznie jak w moście północnym.

Zabytki dostępne. Najłatwiejszy dostęp obiektów od ul. N. Żarskiej i ul. Wyzwolenia oraz z parku pomiędzy w/w ulicami.

Oprac. Adam Płoski, OT NID w Olsztynie, 17.10.2014 r.

 

Model 3D

Rodzaj: most

Styl architektoniczny: nieznana

Materiał budowy:  ceglane

Forma ochrony: Rejestr zabytków, Ewidencja zabytków

Inspire id: PL.1.9.ZIPOZ.NID_N_28_BL.37743, PL.1.9.ZIPOZ.NID_E_28_BL.30770,PL.1.9.ZIPOZ.NID_E_28_BL.31691