Historia

Nowe Miasto nad Wartą po raz pierwszy wzmiankowane było jako miasto w dekrecie króla Przemysła II wydanym 2 października 1283 roku. W 1664 r. obok niego założone zostało kolejne miasto pod nazwą Laskówka, które w XVIII r. zostało wchłonięte przez Nowe Miasto jako jego przedmieście. W 1848 r. miał tu swoją siedzibę obóz powstańczy wielkopolskiej Wiosny Ludów. W 1934 r. Nowe Miasto utraciło prawa miejskie.

Budynek spichlerza rzecznego na Piaskach (obecnie część Nowego Miasta nad Wartą) wzniesiony został w latach 1880-1895 w ramach większego kompleksu budynków portu śródlądowego nad rzeką Wartą, w skład którego wchodziły oprócz niego nieistniejące obecnie budynek mieszkalny i magazyn oraz zachowany do czasów obecnych, zabytkowy murowany most. Inwestycja związana była z realizacją planów regulacji Warty prowadzonych przez Nadzór Rzeczny powołany w tym celu w 1870 roku przez państwo pruskie. Logistycznie nadbrzeże w Nowym Mieście powiązane było z pobliskim portem w Orzechowie. Rozkwit zespołu nadbrzeża miał miejsce w latach 1895-1914. Po pierwszej wojnie światowej zaczęło ono podupadać w związku z utratą znaczenia żeglugi rzecznej na Warcie na rzecz transportu drogowego i kolejowego. Po 1919 r. budynek spichlerza został przekształcony na mieszkania. Po 1945 roku przeszedł na własność Państwowego Funduszu Ziemi, a następnie Gminy Nowe Miasto, która użytkuje go jako mieszkania komunalne. Kontynuowane po II wojnie światowej prace adaptacyjne objęły wymianę stolarki okiennej, przekształcenie otworów drzwiowych oraz wprowadzenie dodatkowych ścian działowych. W latach osiemdziesiątych XX w. w budynku zainstalowano instalację wodną i zmodernizowano elektryczną, wymieniono ppokrycie dachu oraz wyposażono go w rynny.

Opis

Budynek spichlerza został wzniesiony na osi północ-południe na planie prostokąta. Posadowione na fundamencie kamiennym powiązanym zaprawą wapienną ściany parteru wraz ze szczytami elewacji pn. i pd. wzniesione zostały z nieotynkowanej palonej cegły, natomiast ściany pierwszej kondygnacji elewacji wsch. i zach. - w drewnianej konstrukcji ryglowej wypełnionej cegłą. Spichlerz zwieńczony jest dachem naczółkowym, krytym dachówką. Wszystkie konstrukcje ścian wewnętrznych oraz stropy wykonane zostały z drewna. Dwukondygnacyjna fasada wsch. jest szesnastoosiowa z 8 prostokątnymi drzwiami (część z nich oryginalnie zamknięta łukiem odcinkowym, część przekształcona lub przebita od nowa) i 8 prostokątnymi otworami okiennymi zamkniętymi analogicznym do drzwi łukiem w kondygnacji parteru. Na piętrze umiejscowione są prostokątne jedno- i dwuskrzydłowe zamknięte prosto okna, których położenie nie pokrywa się w całości z porządkiem otworów okiennych i drzwiowych parteru. Elewacja zach. jest trzynastoosiowa, w kondygnacji parteru z oknami zamkniętymi łukiem odcinkowym, natomiast na piętrze z analogicznymi do elewacji wsch. prostokątnymi, nieregularnie rozmieszczonymi otworami okiennymi. W elewacjach szczytowych widoczne ślady po przemurowaniach otworów okiennych i drzwiowych.

Spichlerz dostępny dla zwiedzających z zewnątrz.

Oprac. Tomasz Łuczak, OT NID Poznań, 18-04-2017 r.