Historia

Parafia w Nowej Białej erygowana została w 1500 r. Dawny schematyzm spiski podaje datę 1278 r., jednak dokument nie zachował się. Prawdopodobnie istniała tu wcześniejsza, drewniana świątynia z 1500 r., która spłonęła w 1625 r. W 1632 r. powstał nowy, drewniany kościół, który uległ zniszczeniu. W 1748 r. wybudowano obecny kościół. W 1752 r. pożar zniszczył część kościoła, ocalały tylko mury. W latach 80. XVIII w. świątynię odbudowano. W 1922 r. przebudowano wieżę. Kościół był kilkakrotnie remontowany.

Opis

Kościół znajduje się w centrum wsi. Jest przykładem barokowego kościoła wiejskiego z XVIII w. Zastosowane rozwiązania są typowe dla kręgu baroku spiskiego. Kościół jest orientowany, jednonawowy, z szerszą, prostokątną nawą, z prezbiterium zakończonym półkoliście. Od północy znajduje się zakrystia przylegająca częściowo do prezbiterium i do nawy, przy nawie od północy kruchta. Od zachodu przylega kwadratowa wieża, zwieńczona gzymsowaniami, nakryta cebulastym hełmem z latarnią. Dach jest jednokalenicowy, z wieżyczką na sygnaturkę nakrytą baniastym hełmem. Wnętrze jest nakryte sklepieniem żagielkowym na gurtach, między gurtami ozdobione jest barokowym stiukiem. Ściany są podzielone pilastrami. Kościół jest murowany, kryty blachą. Elewacje są tynkowane, bez artykulacji architektonicznej. Kościół jest ogrodzony kamiennym murkiem, w obrębie którego znajdują się pozostałości cmentarza przykościelnego. Portal przy wejściu do zakrystii pochodzi z 1781 r. Wyposażenie wnętrza jest w większości barokowe z XVIII w. W ołtarzu głównym znajduje się obraz olejny przedstawiający męczeństwo św. Katarzyny z XVIII w. zakryty pochodzącym również z XVIII w. obrazem „Matka Boska z Dzieciątkiem wśród aniołów”. Konfesjonał z 1744 r. ozdobiony jest ornamentami ludowymi. W skarbcu kościelnym przechowywana jest cenna monstrancja z 1766 r. fundacji Jana Wincentego Pawlaka, a wykonana przez Jana Szilassyego, znanego złotnika z Lewoczy Po lewej stronie kościoła znajduje się klasycystyczna ambona z 1831 r. z malowidłem siewcy w spiskim stroju.

Zabytek z zewnątrz dostępny cały rok, wewnątrz podczas Mszy św.

Oprac. Olga Dyba NID OT w Krakowie, 23.10.2014 r.