Poznaj lokalne zabytki


Wyraź zgodę na lokalizację i oglądaj zabytki w najbliższej okolicy

Zmień ustawienia przeglądarki aby zezwolić na pobranie lokalizacji
Strona korzysta z plików cookies. Dowiedz się więcej.

mury obronne - Zabytek.pl

Adres
Moryń

Lokalizacja
woj. zachodniopomorskie, pow. gryfiński, gm. Moryń - miasto

Mury obronne Morynia stanowią jeden z nielicznych na Pomorzu Zachodnim przykładów średniowiecznych umocnień miejskich zachowanych niemal na całym obwodzie.

Wzniesione w całości z kamienia narzutowego prezentują stan budowy umocnień charakterystyczny dla pierwszej fazy ich powstawania, bez typowej dla dużych miast fazy późnośredniowiecznej rozbudowy przy użyciu cegły.  

Historia

Średniowieczne mury obronne Morynia powstawały od końca XIII do połowy XIV w., tj. od lokacji miasta która została dokonana przez margrabiego brandenburskiego Ottona z dynastii askańskiej (w 1306 r. Moryń określany jest po raz pierwszy jako miasto – „civitas”). Wzniesiony w XIV w. pierścień kamiennych murów o wysokości ok. 7 i grubości ok. 1,20 m wyposażony był w dwie bramy – Młyńską od strony zachodniej i Mieszkowicką od południowo-wschodniej, furtę wodną oraz 32 półbaszty.  Miasto obiegały ponadto fosy i wały ziemne. W wyniku najazdu husytów w 1433 r. mury uległy częściowemu zniszczeniu. Około 1442 r. przystąpiono do ich odbudowy i modernizacji. Przed obiema bramami wzniesiono przedbramia (bramy przednie). W 1755 r. rozebrano przedbramia i zasypano fosy, na których miejscu powstały ogrody mieszczan. W 1819 r. częściowo zniwelowano wały, a na ich miejscu wytyczono promenadę, którą obsadzono drzewami. W 1870 r. rozebrano obie bramy i poszerzono furtę wodną. W tym samym czasie rozebrano ok. stumetrowy odcinek murów od strony zachodniej, gdzie zbudowany został dom opieki dla dzieci. W okresie międzywojennym koronę murów zabezpieczono betonową czapą. Od 1992 r. przystąpiono do remontu murów. W 1992 r. wyremontowano 470 m muru od strony zachodniej, w następnym roku - odcinek murów przy furcie wodnej, a do 2000 r. dalsze partie – łącznie ok. 1000 m. W nocy z 21 na 22 stycznia 2008 r. zawalił się odcinek muru o długości ok. 17 m przy ul. Jeziornej. W następnym roku odcinek ten został odtworzony.

Opis

Dawne mury obronne otaczają średniowieczne miasto na całym jego obwodzie z wyjątkiem ok. stumetrowego odcinka od strony południowo-zachodniej, gdzie w XIX w. wyburzono mury pod budowę domu opieki nad dziećmi. W miejscu dawnych bram prowadzą wjazdy do miasta – od zachodu w miejscu bramy Młyńskiej u wylotu ul. Żeromskiego, od południowego wschodu w miejscu Bramy Mieszkowickiej u zbiegu ulic Szkolnej i Rynkowej na osi ul. Lipowej oraz od północnego wschodu w miejscu furty wodnej u wylotu ul. Jeziornej.

Mury obronne w Moryniu po rozbiórce gotyckich bram nie prezentują wyraźnych cech stylowych. Założony na nieregularnym rzucie zbliżonym do owalu, wieniec murów powtarza kształt rozplanowania miasta. W nierównych odstępach wynoszących od 25 do 40 m usytuowanych jest 27 prostokątnych półbaszt o zróżnicowanej szerokości wynoszącej od 1,75 do 2,10 m. W trzech miejscach po dawnych półbasztach pozostały tylko ślady w formie zewnętrznych przypór. W miejscach przejazdów mury zabezpieczone zostały w XIX w. ceglanymi filarami posadowionymi na kamiennych cokołach. Mury o grubości wynoszącej od 0,90 do 1,20 m zbudowane zostały z polnego kamienia narzutowego (granitu) układanego w warstwach o wysokości ok. 70 cm, wyrównywanych cienką warstwą okrzesków kamiennych. Kamienie łączone są zaprawą gliniano-wapienną, w miejscach napraw – betonową. Korona muru zabezpieczona została szlichtą betonową.

Wysokość murów wynosi od 2,5 do 4,0 m. Najwyższe są po stronie zachodniej i północnej, przy czym od strony miasta wydają się niższe ze względu na podniesiony na skutek narastania warstw osadniczych poziom gruntu. Korona murów wyrównana została na płasko, wysokość baszt równa jest wysokości murów, różnice poziomów niwelowana jest uskokami.   

Mury dostępne bez ograniczeń.

Oprac. Maciej Słomiński OT NID Szczecin, 14-07-2015 r.

Rodzaj: mur obronny

Styl architektoniczny: nieznana

Materiał budowy:  kamienne

Forma ochrony: Rejestr zabytków, Ewidencja zabytków

Inspire id: PL.1.9.ZIPOZ.NID_N_32_BL.29726, PL.1.9.ZIPOZ.NID_E_32_BL.46001