Jego wartości historyczne związane są z osobą fundatora - Jana Smorczewskiego, pełniącego istotne urzędy w województwie podlaskim.

Historia

Pierwszą świątynią katolicką powstałą w Miłkowicach-Maćkach była drewniana kaplica ufundowana przez Leona Korowickiego (1683-1753) i jego żonę Antoninę po ustaniu morowego powietrza, które nawiedziło te tereny na przełomie 1710 i 1711 roku. Wezwanie kaplicy odwoływało się do św. Rocha, patrona cierpiących na choroby zakaźne. W tym czasie w związku ze wspomnianą zarazą z lat 1710-1711 nastąpił szczególny rozwój kultu św. Rocha na Podlasiu oraz powstało wiele świątyń pod tym wezwaniem. W 1791 r. wystawiony przez Korowickich kościół był już bardzo zniszczony. W 1811 r. na jego miejscu wybudowano obecnie istniejącą świątynię, której fundatorem był Jan Smorczewski (1754-1822), skarbnik drohiczyńskiki i sędzia bielski oraz drohiczyński, właściciel Sieniewic (jego i jego żony klasycystyczny nagrobek znajduje się obok kościoła). Od 1839 r. kościół miłkowicki był filią parafii drohiczyńskiej. Gdy wskutek represji popowstaniowych w 1865 r. zamknięto kościół par. w nieodległych Sadach, do filii miłkowickiej trafiła część cennego wyposażenia, m.in. ambona z XVII wieku. W 1922 r. utworzono w Miłkowicach-Maćkach samodzielną parafię. Gruntowny remont obiektu został przeprowadzony w latach 1936-1937. Późniejsze prace miały miejsce w latach 1980-1981 (nowe pokrycie gontowe, remont wieżyczki) oraz 1996 i 1998 (remont elewacji i wnętrza kościoła).

Opis

Obiekt usytuowany jest w pn. części wsi, po zach. stronie drogi wiodącej do Drohiczyna, na cmentarzu przykościelnym ogrodzonym kamiennym murem z bramą główną od wsch. Orientowany. Barokowy.

Halowy na rzucie prostokąta, z węższym prezbiterium zamkniętym prosto, z bezwieżową fasadą poprzedzoną gankiem na czterech słupach, zwieńczoną trójkątnym szczytem. Po bokach prezbiterium zakrystia i skarbczyk. Pokryty dachem dwuspadowym, a nad prezbiterium trójpołaciowym tworzącym szerokie okapy. W kalenicy barokowa sygnaturka ozdobiona spływami wolutowymi, nakryta dzwonowatym hełmem. Zbudowany z drewna w konstrukcji zrębowej wzmocnionej lisicami, na fundamencie ceglano-betonowym, oszalowany. Dach kryty gontem, a sygnaturka podbita blachą. Elewacje szalowane pionowo z listwowaniem; szczyt fasady ozdobiony szalunkiem w układzie jodełkowym. Otwory okienne obramione wąskimi opaskami, okna drobnokwaterowe: po dwa w elewacji płn. i pd., po jednym w bocznych ścianach prezbiterium i dwa w fasadzie. W szczytowej ścianie prezbiterium i górnych kondygnacjach zakrystii niewielkie okulusy. Wnętrze podzielone na trzy nawy dwiema parami słupów podtrzymujących płaski strop. Po obu stronach prezbiterium dwukondygnacyjne zakrystie, mieszczące na piętrze loże kolatorskie, otwarte na ołtarz prześwitami w kształcie zamkniętych odcinkowo prostokątów. Wyposażenie: trzy barokowe ołtarze z XVIII w. oraz ciekawa późnorenesansowa ambona z XVII wieku.

Obiekt dostępny dla zwiedzających z zewnątrz. Otwierany w czasie nabożeństw.

Oprac. Joanna Kotyńska-Stetkiewicz, OT NID w Białymstoku, 09-12-2015 r.