poł. XIX wieku. Charakteryzuje się on wyraźnym rozczłonkowaniem bryły świątyni i wyodrębnieniem jej poszczególnych członów: prezbiterium, nawy i przedsionka-dzwonnicy. Cerkwie tego typu zdobiono przy pomocy szalunku o zróżnicowanym układzie oraz wycinanych w deskach ażurowych ornamentów.

Historia

Parafia prawosławna pw. św. Barbary istniała w Milejczycach od pocz. XVI w. W XVII i XVIII stuleciu unicka, po 1839 r. ponownie prawosławna. Kolejne cerkwie budowano z drewna. Poprzednia świątynia spłonęła w pożarze miasta w 1859 roku. Nabożeństwo w 1865 r. przeniesiono do miejscowego kościoła, zamienionego na cerkiew pw. Świętego Ducha. Obecna cerkiew wzniesiona w l. 1899-1900. W trakcie ostatniego remontu (2013-2014) wymieniono pokrycie dachowe i szalunek zewnętrzny, upraszczając jego układ i usuwając drewniane nadokienniki.

Opis

Cerkiew położona w środkowej części wsi, po północnej stronie ul. św. Barbary. Usytuowana na cmentarzu przycerkiewnym otoczonym metalowym płotem. Orientowana. Styl: tzw. rosyjsko-bizantyjski. Cerkiew trójdzielna złożona z korpusu nawowego o rzucie zbliżonym do kwadratu, prostokątnego w planie prezbiterium z wydzielonymi wewnątrz dwiema zakrystiami oraz kruchty-dzwonnicy, podzielonej w partii przyziemia na dwie części - wsch. i zach., w części zach. wydzielone dwie lokalności. Nad kruchtą wieża-dzwonnica, czworoboczna w dwóch dolnych kondygnacjach i ośmioboczna w trzeciej, nakryta dachem ośmiospadowym z trójkątnymi szczycikami, zwieńczona cebulastą kopułką na szyi. Nad nawą dach namiotowy z trójkątnymi szczytami nad elewacjami bocznymi, zwieńczony ośmioboczną latarnią nakrytą wielospadowym daszkiem z cebulastą kopułką. Nad prezbiterium dach trójspadowy, nad bocznymi pomieszczeniami kruchty dachy pulpitowe. W najwyższej kondygnacji dzwonnicy wieloboczne filarki między otworami głosowymi.

Drewniana, w konstrukcji zrębowej, wieża w konstrukcji słupowej; na kamienno-cementowej podmurówce. Dachy kryte blachą ocynkowaną, kopułki imitacją złotej blachy. Ściany wzmocnione lisicami, obite szalunkiem w układzie poziomym, na podstawie wieży w układzie pionowym. Węgły odeskowane; gzymsy profilowane. Okna wielokwaterowe, prostokątne. Podłogi i stropy drewniane.

Wnętrze podzielone na część ołtarzową, wydzieloną ikonostasem, nawę nakrytą imitacją kopuły i doświetlona latarnią oraz kruchtę podzieloną na dwie części. Wyposażenie: dwa ikonostasy - główny eklektyczny z ok. 1900 r., boczny neorenesansowy z 1865 r., przeniesiony z cerkwi pw. Świętego Ducha, funkcjonującej w d. kościele katolickim; barokowo-klasycystyczny kiot z k. XVIII w. Ikony z XVII w.: św. Barbary i św. Mikołaja w głównym ikonostasie, dwie Chrystusa Pantokratora z 1. poł. tego stulecia, Matki Bożej Hodegetrii. XVIII-wieczne ikony z rzędu apostolskiego dawnego ikonostasu.

Obiekt dostępny dla zwiedzających poza godzinami nabożeństw.

Oprac. Aneta Kułak, OT NID w Białymstoku, 05.11.2014 r.