Ważny historycznie element krajobrazu kulturowego województwa podlaskiego. Jedna z nielicznych, chronionych prawem RP trwałych ruin na wsch. rubieżach Polski.

Historia

Mieruniszki wieś położona w d. państwie zakonnym, wymieniana w traktacie tzw. mełneńskim między Krzyżakami a Jagiełłą z 1422 r., który wyznaczył granicę krzyżacko-litewską ok 1km na wsch. od wsi. Pomimo wielu zmian geopolitycznych utrzymała się ona do 1945 roku. Wzmianki o kościele ewangelickim pochodzą z 1545 roku. Zniszczony przez Tatarów w 1656 r., odbudowany w 1710. Kościół z 1710 r. z czworoboczną wieżą posiada barokowy ołtarz z początków XVIII w. i takąż kazalnicę oraz kilka starych płaskorzeźb. Wiatrowskaz (chorągiewka w zwieńczeniu wieży) ufundowany w 1760 roku. Ołtarz w stylu tzw. gdańskiego baroku wykonano w Olecku. Podczas I wojny światowej w kościele umieszczono sortownię poczty polowej. Zniszczony podczas II wojny światowej (w rocznicę 400. lecia istnienia parafii ewangelickiej), nieodbudowany. W 1992 r. uchwałą Rady Gminy obiekt przekazany Kurii Biskupiej w Olsztynie.

Opis

Ruiny kościoła ewangelickiego usytuowane są w bezpośrednim sąsiedztwie drogi Gołdap-Filipów-Suwałki, niegdyś w centrum miejscowości, na zadrzewionym wzniesieniu przy wschodnim brzegu jeziora Mieruńskiego Wielkiego. Kościół gotycki, wielokrotnie przebudowywany, z akcentem niderlandzkiego klasycyzmu. Na planie prostokąta z trójbocznie zamkniętym prezbiterium. Na osi od południowy-zachód strony przylega wieża na planie kwadratu. Od strony północno-zachodniej loża kolatorska i kruchta, obie o analogicznych rzutach. Obiekt murowany z cegły i kamienia polnego, tynkowany. Najlepiej zachowana wieża trójkondygnacyjna, kondygnacje wydzielone fryzem płycinowym, między nim blendy, na osi ostrołukowy portal flankowany dwoma półkolistymi niszami, nad portalem rozglifiony otwór okienny zamknięty łukiem odcinkowym. Pierwotnie przekryta dachem namiotowym, nawa główna dwuspadowym.

Obiekt dostępny dla zwiedzających.

Oprac. Iwona Górska, OT NID w Białymstoku, 20.10.2014 r.