Neoromantyczny park skomponowano współcześnie z pałacem z wykorzystaniem ogrodu starszego, istniejącego w końcu XVIIIw.

Historia

Pod koniec XVIIIw Hugo Kołłątaj wzniósł w Michałowicach drewniany dwór. Michałowice należały do rodziny Kołłątajów przez większość XIX w (z wyjątkem lat 1794-1811 kiedy to przejął je rząd austriacki i wydzierżawił Józefowi Trojanowskiemu) . Pod koniec XIX wieku Michałowice odkupił Tadeusz Radwan Dąbrowski, syn Józefa, majora wojsk polskich z czasów Królestwa Kongresowego, powstańca z 1830 roku. Na miejscu drewnianego dworku Kołłątaja Dąbrowski, wraz z żoną, Marią z Rostworowskich, wznieśli nowy dwór, którego zaprojektowanie (1892) powierzono Teodorowi Talowskiemu. Do czasu ukończenia budowy w 1897 roku Dąbrowscy mieszkali w drewnianym dworku po rodzinie Kołłątaja, potem stary dworek rozebrano. Równolegle z dworem wzniesiono zespół folwarczny składający się z murowanej stajni i drewnianego spichlerza prawdopodobnie także wg. projektów Talowskiego.

Dwór michałowicki był świadkiem ważnych wydarzeń historycznych, m.in w czasie walk o niepodległość na początku XX wieku przez Michałowice prowadziła trasa I Kompani Kadrowej Strzelców Józefa Piłsudskiego pod dowództwem porucznika T. Kasprzyckiego. Rodzina Dąbrowskich szczyciła się pięknymi tradycjami narodowymi. Salon michałowickiego dworu był więc miejscem częstych dyskusji o najaktualniejszych sprawach narodowych i społecznych a młodzież wychowywana była w duchu patriotycznym. W czasie I wojny światowej dwór służył jako lazaret dla wojska a po II wojnie światowej został znacjonalizowany. Użytkowany był jako biura i magazyny GS. Dwa pomieszczenia najmowane były przez tamt. Bank Spółdzielczy. Dwór ulegał stałej dewastacji, aż do pożaru w 1979 roku, który zamienił go w ruinę. W połowie lat 80. dwór zakupiła rodzina Lorenzów. Od tego momentu trwa przywracanie historycznej siedzibie Dąbrowskich jej dawnego piękna.

Opis

Założenie dworskie położone jest w południowo-wschodnim krańcu wsi na wschód od płynącej nieopodal rzeki Dłubnia oraz lokalnej drogi prowadzącej do Młodziejowic.

Znajdujący się w środkowej najwyżej położonej części parku dwór zaprojektowany został tak, ze wieża/baszta znajdująca się w jego południowo-zachodniej części leży dokładnie na osi wewnętrznej, prywatnej dróżki prowadzącej do dworu.

Dwór na rzucie w kształcie litery L. Nieregularność mocno rozczłonkowanej bryły potęgują liczne przybudówki, wieża, ogromna loggia i ryzality.

Wnętrza rozmieszczone są swobodnie i funkcjonalnie a czytelny podział funkcjonalny podkreślony jest odrębnym stylem. Część mieszkalna utrzymana została w duchu renesansowym, gospodarcza - mieściła się w skrzydle "gotyckim". W skrzydle tylnym znajduje się przybudówka mieszcząca, oprócz baszty, kaplicę z trójbocznie zamkniętym prezbiterium. We frontowej fasadzie wyróżnia się ryzalit boczny, obejmujący salon. Jest on zwieńczony trójkątnym szczytem z kamiennymi sterczynami i tablicą z tarczami herbowymi Dąbrowskich: Radwan i Nałęcz.

Oprócz skomplikowanego układu bryły, malowniczości budowli dodają zastosowane w fasadach efekty fakturalne, polegające na niezwykle dekoracyjnym łączeniu różnych materiałów. Budynek posadowiony został na cokole z kamienia łamanego, powyżej cegłę stanowiącą główny materiał budowy fasady połączono z kamiennymi elementami dekoracyjnymi: poziomym gzymsem, pseudoboniowaniem w narożach, a przede wszystkim malowniczo rozwiązanymi formami trójkątnych szczytów wieńczących ryzality z elementami neorenesansowymi i neogotyckimi.

Wokół dworu rozpościera się duży park, który istniał już za życia H. Kołłątaja. Przekomponowany przy wykorzystaniu naturalnych walorów bogatego w skarpy i tarasy terenu reprezentuje typ romantycznego parku krajobrazowego. Oprócz przeważających w parku akacji, znajduje się tu jeden z największych i najstarszych w Polsce okazów derenia właściwego w formie krzaczastej, uznany za pomnik przyrody.

Dwór jak i pozostałe obiekty założenia są własnością prywatną i są niedostępne dla zwiedzających.

Oprac. Grzegorz Młynarczyk, OT NID w Krakowie, 01-12-2015 r.