Historia

Cmentarz powstał już po 1862 r., kiedy zniesiono przepis ograniczający mobilność terytorialną ludności żydowskiej. Gminę żydowską rozpoczęto organizować najprawdopodobniej w latach 80. XIX w. i zapewne w tym samym czasie założono cmentarz. W 1925 r. gmina dokupiła pole, aby poszerzyć obszar nekropoli. W latach 1929-1932 ogrodzono ją też kamiennym murem. Cmentarz częściowo zdewastowano po zakończeniu II wojny światowej. Obecnie jego teren jest zaniedbany i porasta licznymi samosiejkami.

Opis

Cmentarz zlokalizowany jest na południe od centrum miejscowości, z dala od zwartej zabudowy. Leży on w pobliżu kamieniołomu Głuchowiec, przy bocznej drodze, odchodzącej na zachód od trasy z Małogoszcza do Jędrzejowa. Cmentarz otacza dawne ogrodzenie, wyznaczające obszar o pow. ok. 0,19 ha. Na kirkucie zachowało się około 70 nagrobków z końca XIX w. i dwudziestolecia międzywojennego, wykonanych z wapienia, chęcińskich zlepieńców i piaskowca. Pod względem formy są one podobne do macew z nekropoli w Chęcinach. Są to najczęściej dość typowe płyty w kształcie prostokąta, zwieńczonego łukiem, zdobione motywami architektonicznymi, ornamentyką roślinną, zwierzęcą oraz przedstawieniami przedmiotów używanych w trakcie praktyk liturgicznych. Inskrypcje są na ogół hebrajskie. Na pomnikach zachowały się gdzieniegdzie ślady polichromii. To co wyróżnia tę nekropolę od innych, to przede wszystkim duża liczba macew stojących w pierwotnym miejscu, rzędowy układ nagrobków z czytelnym do niedawna podziałem na kwaterę męską i kobiecą (obecnie trudny do rozpoznania z uwagi na gęstą roślinność oraz ubytki w nagrobkach) oraz zachowany częściowo oryginalny mur ogrodzeniowy, a także symboliczny pochówek pochodzący z czasów po zakończeniu II wojny światowej i nagrobek upamiętniający zamordowanych w obozach koncentracyjnych. Cechy te sprawiają, że jest to jedna z nielicznych na terenie województwa nekropoli żydowskich, którą można uznać za zachowaną, w stopniu oddającym jej przedwojenny wygląd.

Zabytek dostępny.

Oprac. Nina Glińska, NID OT Kielce, 19-10-2018 r.