Literatura historyczna starała się powiązać tę postać z rycerzem Florianem Szarym, bohaterem bitwy pod Płowcami, ale brak na to jednoznacznych dowodów.

Obecnie w przestrzeni rozległej doliny rzeki Pilicy zachowało się kilka czytelnych składników tego klucza. Duża wieś na średniowiecznym planie owalnicy, tzw. grodzisko stożkowate, pozostałości murowanego średniowiecznego zamku oraz malownicze ruiny renesansowego dworu obronnego. Ponadto w najbliższym otoczeniu wymienionych obiektów w trakcie badań AZP zarejestrowano 11 stanowisk z okresu średniowiecza.

Wyjątkowość tego zespołu ( w skali nie tylko Polski Centralnej) określił L.Kajzer w sposób następujący „… trzy siedziby Jelitczyków zachowane reliktowo w Majkowicach, wytyczają w sposób całkowicie podręcznikowy, linię rozwoju i przemian formalnych siedziby rycersko-szlacheckiej w późnym średniowieczu i czasach nowożytnych. Walor obiektów majkowickich nie polega na wyjątkowości takiej sekwencji, bo była ona prawie powszechna, lecz na możliwości jej śledzenia i analizowania, rzadko bowiem kolejne siedziby zachowują się w stanie umożliwiającym badani.”( 1986, s.155)

Usytuowanie i opis

Grodzisko położone jest w zalewowej dolinie rzeki Pilicy w odległości około 1 km na wschód od wsi, oraz około 800 m na zachód od dzisiejszego lewego brzegu rzeki.

Gród wzniesiono na niewielkim piaszczystym wyniesieniu wznoszącym się ponad poziom zalewowych łąk .Zachowana wysokość stożka wynosi około 3 m. Kopiec o średnicy podstawy około 25 metrów otoczony jest fosą mającą około 12 metrów szerokości i 70 cm głębokości. Zewnętrzny wał obwodowy ma dołem około 10 metrów szerokości.

Historia

Badania wykopaliskowe w latach 1972-1974 prowadzili A.Chmielowska i M.Góra. W obrębie grodziska założono trzy wykopy. Wykop I o powierzchni 65 m2 objął północno-zachodnią partię kopca. Wykop II o powierzchni 20 m2 przecinał wał zewnętrzny. Wykop III o powierzchni 30 m2 przecinał fosę. Siedziba rycerska funkcjonowała w 2 poł, XIII - XIV w.

Stan i wyniki badań

Jak wykazały badania trzon nasypu. tworzyły dwa rzędy skrzyń, rozmieszczonych koncentrycznie i obwiedzionych na obwodzie podwójną linią palisady. Otaczająca kopiec wał zbudowano z wydobytej z fosy gliny na wysokość wysokości około 0,3 metra i oblicowano nieznaną bliżej konstrukcją drewnianą, przypuszczalnie faszyną.

Pozyskano kilkadziesiąt fragmentów naczyń ceramicznych pochodzących z przełomu wczesnego i pełnego średniowiecza, oraz 28 przedmiotów żelaznych w tym kilka gwoździ , dwa krzesiwa ogniwkowe, noże i haki. A.Chmielowska materiał zabytkowy wydatowała na 2 połowę XIII i pierwszą XIV wieku.

Zabytek dostępny bez ograniczeń.

Oprac. Zbigniew Lechowicz, OT NID w Łodzi, 08-09-2015 r.