Szczególnie cenny z uwagi na bogaty detal kamieniarski włoskiej proweniencji autorstwa warsztatu Franciszka Parra, cechujący się wysoką klasą artystyczną.

Historia

Obiekt wzniesiony w latach 1550-63 z inicjatywy Rampholda von Talkenberga, najprawdopodobniej wg projektu Franciszka (Franza) Parra. Modernizowany ok. 1600 r. Do roku 1739 własność rodu Schaffgotschów, a następnie Hochbergów. W latach latach 1824-29 przekształcony z przeznaczeniem na zakład dla nieuleczalnie chorych psychicznie. W okresie 1840-89 kolejna, kilkufazowa przebudowa z likwidacją narożnych alkierzy, wymianą obramień okiennych, podziałem sieni wjazdowej i pomieszczeń korpusu oraz budową dwóch ryzalitów od południowego wschodu. Główne etapy przekształceń to lata: 1874-76 i 1889. W ostatniej dekadzie XIX w. zainstalowano ogrzewanie parowe i oświetlenie elektryczne. Na wschód i północ od budynku wzniesiono w 4 ćw. XIX i na pocz. XX w. zespół budynków szpitala. Około 1900 r. wokół kompleksu wraz z zamkiem urządzono park. Obiekt był remontowany w latach 1925-31 oraz 1972-73, 1979-83 i 1990-94. Od 1992 r. jest siedzibą ośrodka misyjnego kościoła baptystów

Opis

Zamek usytuowany w środkowej części dawnej wsi, włączonej współcześnie w granice administracyjne Lwówka Śląskiego. Utrzymany w stylu renesansowym. Murowany z kamienia z dodatkiem cegły. Założony na planie czworoboku, złożony z trójkondygnacyjnego korpusu i dwóch skrzydeł, okalających wewnętrzny dziedziniec z krużgankami, zamknięty od południowego wschodu murem kurtynowym. Pierwotnie otoczony fosą nad którą przerzucono kamienny most prowadzący do bramy wjazdowej. Kryty dachami dwuspadowymi. Prostokątne ryzality na północnym i południowym narożniku oraz na zakończeniu skrzydeł przy ścianie kurtynowej, a także pośrodku elewacji północno-wschodniej, kryte samodzielnymi dachami dwu- i trójpołaciowymi w układzie prostopadłym. Elewacje zewnętrzne z boniowanymi narożami, pierwsza kondygnacja wydzielona gzymsem. Szczyty ze spływami, podzielone za pomocą gzymsów i pilastrów, szczyt południowo-zachodniej elewacji o wolutowych profilach. Okna prostokątne, zróżnicowanej wielkości w kamiennych, profilowanych obramieniach, w części zdobionych reliefowo. Główny przejazd bramny od północnego wschodu, w przyziemiu oskarpowanego ryzalitu fasady, zamknięty łukiem półokrągłym. Ujęty w dwukondygnacyjny, piaskowcowy portal (z 1550 r.) o bogatej dekoracji, flankowany korynckimi pilastrami na wysokich cokołach, ponad którymi dwa pasy fryzów. W zwieńczeniu portalu o wolutowych profilach bocznych prostokątne okno w obramieniu z pilastrami, po obu stronach którego wstęgi z inskrypcjami. Całość zdobiona reliefami z dekoracją roślinną, kandelabrową, wazami i przedstawieniami delfinów, na obramieniu arkady i w archiwolcie rozety, w nadłuczach dwa medaliony z profilowymi portretami fundatora i jego żony, na fryzach herby rodów: Talkenberg, Rechenberg, Hochberg, Liebenthal, Raussendorf, Lest, Zedlitz i Reibnitz. Na dziedzińcu z trzech stron arkadowe krużganki sklepione kolebami z lunetami, wsparte na jońskich kolumnach, przedłużonych nad głowicami w lizeny. Na półkolistych archiwoltach i na lizenach rozety. Powyżej dookoła kamienna balustrada tralkowa, ze słupkami nad kolumnami i nad zwornikami archiwolt, dźwigająca kolumny drugiej kondygnacji krużganka w skrzydle północno-zachodnim, w pozostałych skrzydłach nad krużgankami przyziemia galerie z prostokątnymi oknami. Wzdłuż ściany kurtynowej na drugiej kondygnacji odkryty ganek na kamiennych, wolutowych wspornikach. Wnętrza jednotraktowe, pomieszczenia w układzie amfiladowym, z dodatkową komunikacją krużgankiem i galerią. Schody przy północnym i zachodnim narożniku dziedzińca. Przyziemie przesklepione kolebkami, kolebkami z lunetami i krzyżowo. W skrzydle północno-wschodnim fragment ornamentalnej polichromii (z 1558 r.), na drugiej kondygnacji kamienny portal z reliefową dekoracją.

Obiekt jest siedzibą ośrodka misyjnego i jest dostępny z zewnątrz. Zwiedzanie wnętrz możliwe jedynie po wcześniejszym uzgodnieniu.

Oprac. Piotr Roczek, 10.06.2015 r.