Historia

W 1860 roku na Zgromadzeniu Kupców miasta Lublina narodziła się idea założenia szkoły handlowej. Po wielu zabiegach uruchomiona została w 1866 roku jako 4-klasowa Szkoła Niedzielno-Handlowa. Zakupiono teren poklasztorny ss. bernardynek z przeznaczeniem na budowę gmachu szkolnego. W 1905 roku rozpoczęto realizację projektu warszawskich architektów - Teofila Wiśniowskiego i Józefa Holewińskiego.

Budynek w stylu eklektycznym z przewagą elementów neogotyckich ukończony został w 1907 r. Swoje powstanie zawdzięcza przede wszystkim lubelskim przemysłowcom i kupcom, Augustowi i Juliuszowi Vetterom, pełniącym (kolejno August a następnie Juliusz) funkcję prezesa Rady Opiekuńczej Lubelskiej Szkoły Handlowej. Głoszona wśród członków zboru ewangelickiego, do którego należeli, idea dzielenia się z drugimi człowiekiem, była przyczyną jej powstania.

Istnienie szkoły stało się tym ważniejsze, że była pierwszą polskojęzyczną szkolą średnią w Królestwie Kongresowym. Dla zapewnienia najwyższego poziomu nauczania, zatrudniono najlepszych profesorów. Absolwentom gwarantowano wstęp na wszystkie uniwersytety Galicji, Prus, Francji, Belgii i Szwajcarii. Aby pomóc zdolnej, ale biednej młodzieży w zdobyciu wykształcenia, zmniejszono czesne. Dla uczczenia zasług Vetterów utworzono stypendia ich imienia i dodano do nazwy szkoły słowa „im. A. i J. Vetterów”.

W 1913 r. od południa dostawiono do budynku szkoły kamienicę (ul. Bernardyńska 16). Od początku swego istnienia budynek nie zmieniał swojego przeznaczenia (poza okresem trwania I wojny światowej, gdy w salach zorganizowano szpital). Od 1975 r. szkoła funkcjonuje pod nazwą Zespół Szkół Ekonomicznych im. A. i J. Vetterów.

Opis

Budynek szeroko frontowy usytuowany przy ul. Bernardyńskiej 14. Od południowo- wschodniej strony do jego narożnika przylega kamienica nr 16, za którą mieści się boisko szkolne. Od strony północno- zachodniej znajdują się fragmenty dawnego klasztoru ss. bernardynek. Obiekt murowany z cegły ceramicznej pełnej. Więźba dachowa płatwiowo-kleszczowa ze stolcami nad korpusem głównym, ze ściankami kolankowymi nad skrzydłem. Dach kryty dachówką. Stropy ceglane na belkach stalowych i żelbetowe płyty. Nad hallem parteru sklepienie krzyżowe. Okna ościeżnicowe, drewniane, dwu- i trójskrzydłowe, w większości wymienione na współczesne. Stolarka drzwiowa płycinowa, pełna i przeszklona, dwuskrzydłowa. Drzwi główne wielopłycinowe, profilowane.

Budynek założony na planie wydłużonego prostokąta o dwóch frontowych ryzalitach z wejściami. Od strony wschodniej dwa prostopadłe skrzydła boczne. Bryła trójkondygnacyjna, podpiwniczona, z użytkowym poddaszem. Dachy dwuspadowe w częściach skrajnych trójpołaciowe.

Elewacja frontowa do połowy I piętra tynkowana, wyżej w cegle, dwudziestoosiowa, z dwoma trójosiowymi ryzalitami. W północnym ryzalicie na osi główne wejście poprzedzone schodkami, ujęte portykiem czterokolumnowym w porządku jońskim, z pełnym belkowaniem, zwieńczonym szczytem w formie tralkowej balustrady pomiędzy postumentami. Ryzalit ujęty narożnymi skarpami i zwieńczony trójkątnym szczytem z arkadowym obramieniem. Parter ryzalitu i korpusu boniowany poziomo, z klińcami w nadprożach. Okna z obu stron portyku zamknięte półkoliście. Na wyższych kondygnacjach elewacji ryzalitu płyciny zamknięte łukiem trójlistnym, a w nich okna prostokątne (I p.) i zamknięte łukiem odcinkowym (II p.) Dwa zamknięte półkoliście okienka w trójkątnym szczycie z fryzem o motywach roślinnych oraz arkadowaniem schodkowym, postumentami wspartymi na konsolach, o formach geometryczno-roślinnych. Ryzalit południowy płytki, trójosiowy z portalem ze zwornikiem w nadprożu, zwieńczony gzymsem. Płyciny ryzalitu zamknięte półkoliście. Szczyt opracowany jak w ryzalicie północnym. Pozostałe fragmenty elewacji korpusu głównego z oknami zamkniętymi odcinkowo ze zwornikiem w nadprożu (wysokie sutereny) a wyżej z nadprożami o zewnętrznym wykroju schodkowym. Podziały miedzy kondygnacjami zaakcentowane gzymsami. Nad całością profilowany gzyms wieńczący i fryz arkadowy z kamiennymi żygaczami pomiędzy przęsłami. W połaci dachowej występują lukarny.

Elewacja północno - zachodnia siedmioosiowa, opracowana podobnie jak frontowa z płytkim ryzalitem na szerokość trzech osi. W skrajnej osi brama przejazdowa. Elewacja tylna i boczna południowo - wschodnia (od strony boiska) tynkowane, urozmaicone gzymsami.

Obiekt dostępny z zewnątrz. Wnętrze (po uzgodnieniu) dostępne w czasie godzin funkcjonowania szkoły.

Oprac. Anna Sikora-Terlecka, OT NID w Lublinie, 12-04-2017 r.