kościół parafialny pw. św. Mikołaja - Zabytek.pl
Adres
Lubanie
Lokalizacja
woj. kujawsko-pomorskie, pow. włocławski, gm. Lubanie
Ponadto w kościele znajduje się barokowe wyposażenie z obrazem Matki Boskiej Śnieżnej z I poł. XVII wieku.
Historia
Lubanie wzmiankowane jest w źródłach w 1258 r., w testamencie komesa Boguszy – fundatora opactwa cysterskiego w Szpetalu. Na mocy tego aktu Lubanie miało przypaść dożywotnio jego żonie – Ludmile, następnie w XIII w. przeszło w posiadanie kapituły włocławskiej. W tym czasie w Lubaniu istniał już drewniany kościół na podwalinie kamiennej – pw. św. Mikołaja. Pod koniec XVI w. proboszcz Lubania, ks. Bartłomiej z Pobiedzisk, przebudował istniejący kościół. Obecną świątynię rozpoczęto budować w II poł. XIX wieku. Ze starego obiektu zachowała się późnogotycka zakrystia oraz fragmenty północnej ściany prezbiterium. Prace zakończono w 1909 roku. W tym samym okresie dobudowano wieżę, pełniącą funkcję dzwonnicy. Kościół konsekrował 18 sierpnia 1909 r. bp Stanisław Zdzitowiecki, ordynariusz włocławski. W późniejszym okresie świątynia otrzymała nową polichromię i marmurową posadzkę.
Opis
Kościół wzniesiony jest w stylu neogotyckim (z zachowanymi elementami późnogotyckimi). Orientowano go, czyli położono na wzniesieniu w centrum miejscowości Lubanie, przy rozwidleniu dróg, otoczono starodrzewem. Strzelista dzwonnica, ustawiona na płn. zach. od kościoła dominuje nad otoczeniem. Świątynia halowa, wzniesiona na planie krzyża łacińskiego z węższym, zamkniętym prosto prezbiterium. W ramionach wydzielone są prostokątne kaplice. Nawa jest czteroprzęsłowa; od zachodu zamknięta prostokątną kruchtą z bocznymi aneksami. Kościół wzniesiono na fundamentach kamiennych, ze ścianami z nieregularnych ciosów kamiennych (w narożach opiętych cegłą ceramiczną). Ściany szczytowe (nawy, prezbiterium i transeptu) wieńczą ceglane, schodkowe szczyty. Wejście objęto ceglanym, uskokowym portalem, zamkniętym ostrołukowo, który wysunięto przed lico ściany. W elewacjach bocznych znajdują się po cztery okna objęte ceglanymi, profilowanymi opaskami, zamknięte ostrym łukiem. Otynkowane wnętrze prezbiterium ozdobiono ceramicznymi mozaikami i polichromią w latach 1964–1965 (wg zamysłu Marty Koch i Mirona Grześkiewicza). Projekty dekoracji nawy głównej wykonali Helena i Lech Grześkiewiczowie. Nawę pokryto płaskim stropem z dekoracyjną fazą, prezbiterium także wyłożono drewnianym stropem z zaniżonymi bokami. Zakrystie natomiast przykrywa sklepienie kolebkowe. W ołtarzu głównym znajduje się barokowe przestawienie Matki Boskiej Śnieżnej z I poł. XVIII wieku (obecnie w konserwacji). Ponadto kościół zdobi XVII-wieczne barokowe tabernakulum w południowym ołtarzu oraz wrota z XVII i XVIII w., jak też XVII-wieczna rzeźba Michała Archanioła w ołtarzu północnym.
Zabytek dostępny. Możliwość zwiedzenia wnętrza po uprzednim umówieniu się.
Oprac. Michał Horbowicz, 22-11-2015 r.
Rodzaj: kościół
Styl architektoniczny: neogotycki
Materiał budowy:
ceglane
Forma ochrony: Rejestr zabytków, Ewidencja zabytków
Inspire id: PL.1.9.ZIPOZ.NID_N_04_BK.124988, PL.1.9.ZIPOZ.NID_E_04_BK.229561