Poznaj lokalne zabytki


Wyraź zgodę na lokalizację i oglądaj zabytki w najbliższej okolicy

Zmień ustawienia przeglądarki aby zezwolić na pobranie lokalizacji
Strona korzysta z plików cookies. Dowiedz się więcej.

wiatrak holender - Zabytek.pl

Adres
Łowkowice, Wiatrakowa 14

Lokalizacja
woj. opolskie, pow. krapkowicki, gm. Strzeleczki

Wiatrak w Łowkowicach jest już jedynym zachowanym w dobrym stanie przykładem młyna w typie holenderskim na Śląsku Opolskim.

Historia

Młyny o napędzie wietrznym dzielą się na „koźlaki”, w których cały budynek obraca się na drewnianej konstrukcji, „paltraki”, w których budynek obraca się na kolistej szynie oraz pochodzące z terenu północnej Holandii „holendry”, w których obraca się tylko górna część budynku wraz ze skrzydłami. Ten ostatni typ, najdoskonalszy pod względem technicznym, na terenie Polski pojawił się w XVIII w., jednak nigdy nie zyskał dużej popularności. Na terenie Opolszczyzny pierwsze holendry powstawały od 2. poł. XIX w. W 1861 r. istniało ogółem 260 koźlaków i jedynie 5 holendrów, w 1931 r. odpowiednio 74 i 16. W latach sześćdziesiątych XX w. zinwentaryzowano 9 wiatraków holenderskich, z czego jedynie dwa znajdowały się w stanie dobrym oraz nie były przebudowane: w Łowkowicach oraz w Gostomii (gm. Biała). Omawiany wiatrak został zbudowany w 1868 r., jako jeden z pierwszych holendrów w okolicy. Jego właścicielem był wówczas młynarz o inicjałach „H.Ż”, umieszczonych na niezachowanej blaszanej chorągiewce. Użytkowany do 1936 r., w latach dziewięćdziesiątych XX w. został odrestaurowany i przekształcony na kawiarnię.

Opis

Wiatrak usytuowany jest na północno - zachodnim skraju wsi Łowkowice, na wzniesieniu. Murowany z cegły, tynkowany budynek wzniesiony został na rzucie koła o średnicy 7,6 m. Jest czterokondygnacyjny i podpiwniczony, o wysokości ścian 9,5 m, kryty stożkowym daszkiem dawniej obitym gontem, obecnie papą. Dach pierwotnie wsparty był na drewnianym, ruchomym kole, a do jego obracania służył umieszczony na najwyższym piętrze kołowrót. Na parterze mieściły się trzy pomieszczenia mieszkalne - sień, izba i spiżarnia, górne kondygnacje przeznaczone były wyłącznie na urządzenia młyńskie. Do wiatraka od strony zachodniej przylega jednokondygnacyjna przybudówka. Obwód wiatraka lekko zmniejsza się ku górze, w ścianach znajdują się cztery pionowe rzędy zamkniętych łukiem, wąskich okienek. Obiekt odrestaurowany przez prywatnego właściciela i adaptowany do celów użytkowych.

Wewnątrz dostępny w godzinach otwarcia kawiarni, zewnątrz ogólnodostępny.

Oprac. Ewa Kalbarczyk-Klak, OT NID w Opolu

 

Rodzaj: wiatrak

Styl architektoniczny: nieznana

Materiał budowy:  ceglane

Forma ochrony: Rejestr zabytków, Ewidencja zabytków

Inspire id: PL.1.9.ZIPOZ.NID_N_16_BL.6688, PL.1.9.ZIPOZ.NID_E_16_BL.2658