kościół parafialny pw. św. Jana Chrzciciela - Zabytek.pl
kościół parafialny pw. św. Jana Chrzciciela
Adres
Leśna
Lokalizacja
woj. dolnośląskie, pow. lubański, gm. Leśna - miasto
Historia
Budowla wzniesiona w latach 1852-1854 na miejscu starszego kościoła o średniowiecznej metryce. Powstała według projektu Alberta Augustiniego z Lubania, architekta i właściciela cegielni produkującej ceramiczną dekorację architektoniczną. Przeznaczona była dla stosunkowo nielicznej miejscowej społeczności katolickiej i sfinansowana została w znacznej części z jej środków. Remontowana była w latach 1961-1962 oraz 1972-1973 i 1976-1978 r.
Opis
Kościół usytuowany jest na południowy wschód od centrum miasta, na zboczu zwanego Strzelniczą Górą łagodnego wzniesienia o północnej ekspozycji, w otoczeniu cmentarza parafialnego. Jest to trójnawowa świątynia w układzie halowym, murowana z kamienia i cegły. Jej trójprzęsłowy korpus oparty został na planie prostokąta o dłuższej osi przebiegającej południkowo z lekkim odchyleniem ku zachodowi. Od południa dostawiono do niego wąskie prezbiterium o trójbocznym zamknięciu. Na osi naw bocznych korpusu, po obu stronach prezbiterium znalazły się niskie aneksy – m.in. zakrystia. Od północy wystawiono wieżę na rzucie kwadratu i o znacznie węższej, ośmiobocznej nadstawie, tworzącej ostatnią jej kondygnację i nawiązującej swoim kształtem do charakterystycznych wież i sygnaturek gotyckich kościołów Łużyc. Zwieńczono ją wysokim, iglicowym hełmem, krytym blachą. Korpus otrzymał niezbyt wysoki dach dwuspadowy, a prezbiterium dach wielopołaciowy – obydwa kryte dachówką ceramiczną. Dobudówki opatrzono krytymi papą dachami pulpitowymi. Detal architektoniczny nietynkowanych elewacji z kamienia łamanego i ciosowego zrealizowany został w czerwonej cegle. Korpus opięto wydzielającymi poszczególne przęsła przyporami, pośród których wyróżniały się narożne skarpy w formie wielobocznych wieżyczek, zwieńczonych blaszanymi kwiatonami. W zwieńczeniu znalazł się gzyms na konsolkach i ząbkowe fryzy. Szczyt elewacji północnej ozdobił fryz arkadowy. Prezbiterium i aneksy uzyskały wystrój ramowy z ceglanymi lizenami, zamkniętymi pod okapem dachu ząbkowym fryzem, również wykonanym w cegle. Masywna wieża, w przyziemiu pozbawiona artykulacji, w górnej części kwadratowego trzonu otrzymała wąskie, wieloboczne, wsparte na konsolkach pseudobartyzany, nawiązujące do architektury obronnej i zwieńczone metalowymi kwiatonami powtarzającymi wzór z korpusu kościoła. W zwieńczeniu znalazł się kostkowy gzyms i szeroki, ceramiczny fryz o motywach geometrycznych. Ośmioboczną, opiętą lizenami nadstawę wieży zrealizowano w całości w cegle. Ściany korpusu nawowego i prezbiterium świątyni przepruto wysokimi, zamkniętymi półkoliście otworami okiennymi, wyposażonymi w ceramiczne maswerki i oszklonymi witrażowo. Wyróżnione zostały okna środkowego przęsła korpusu, zrealizowane jako triforia. Górna część trzonu wieży otrzymała w ścianach wschodniej, północnej i zachodniej duże okna biforyjne. Zamknięty półkoliście otwór głównego wejścia do świątyni ulokowano w przyziemiu wieży, osadzając go w skromnym, profilowanym, ceglanym portalu. Podobny kształt nadano wejściu bocznemu od strony wschodniej.
Trójnawowe wnętrze kościoła rozdzielono dwoma szeregami smukłych, wielobocznych filarów. Przęsła nawy głównej i prezbiterium przykryte zostały niskimi kopułami na żaglach, przęsła nawy z kolei sklepieniami żaglastymi. Zachowało się skromne wyposażenie z czasów powstania świątyni, złożone z trzech ołtarzy, ambony, kamiennej chrzcielnicy i organów.
W sąsiedztwie kościoła wzniesione zostały budynki plebanii i szkoły parafialnej.
Kościół dostępny z zewnątrz bez ograniczeń. Wnętrze dostępne w godzinach nabożeństw. Informacja w parafii.
Oprac. Piotr Roczek, OT NID we Wrocławiu, 16.01.2018 r.
Rodzaj: kościół
Styl architektoniczny: klasycystyczny
Materiał budowy:
ceglane
Forma ochrony: Rejestr zabytków, Ewidencja zabytków
Inspire id: PL.1.9.ZIPOZ.NID_N_02_BK.75947, PL.1.9.ZIPOZ.NID_E_02_BK.83877