kościół parafialny pw. św.św. Piotra i Pawła - Zabytek.pl
Adres
Łekno
Lokalizacja
woj. wielkopolskie, pow. wągrowiecki, gm. Wągrowiec
W formie prawie niezmienionej przetrwała burzliwe dzieje i stanowi cenny przykład architektury gotyckiej w Wielkopolsce.
Historia
Pierwotnie Łekno było grodem książęcym, wzmiankowanym w 1136 r. jako kasztelania. Ok. 1142 r. Zbylut Pałuka sprowadza do Łekna cystersów z Altenbergu i bogato ich uposaża. W 1370 r. wymienione zostało jako miasto. Po pożarze miasta cystersi przenoszą się w 1396 r. do Wągrowca. W 1444 r. zostały potwierdzone prawa miejskie. Łekno było miastem prywatnym, stanowiąc kolejno własność Pałuków, Łekińskich, Latalskich, Opalińskich, Szołdrskich, Izdbieńskich i Prądzyńskich. W 1 poł. XIX w. Łekno należało do Zerboniego di Sposetti. Prawa miejskie utraciło w 1888 r. Pierwotny kościół ufundowany został przez cystersów, obecny zbudowany ok. poł. XVI w. z fundacji Nikodema Łekińskiego kasztelana nakielskiego. Restaurowany gruntownie w XVII, XVIII i ok. poł. XIX w.
Opis
Późnogotycka, orientowana świątynia pw. śś. Piotra i Pawła położona jest w centrum wsi, na szczycie wzniesienia na północ od rynku. Murowana z cegły w układzie polskim z użyciem granitowych ciosów w fasadzie południowej i kruchcie, jest trójnawową pseudohalową budowlą zbudowaną na rzucie prostokąta, z węższym i niższym prezbiterium zamkniętym wielobocznie od wschodu. Przy prezbiterium od północy dobudowana zakrystia a od południa kaplica św. Józefa, zwieńczona renesansowym szczytem wolutowym. Do nawy od południa przylega kruchta z XVI w., pierwotnie zapewne niedokończona wieża, nadbudowana w XIX w. o niskie, cofnięte nieco pięterko. Przy fasadzie zachodniej znajdują się dwie pięcioboczne wieżyczki, dostępne schodami w grubości muru. W prezbiterium, nawach i kaplicy św. Józefa zachowane sklepienia gwiaździste, w zakrystii kolebkowe. Zewnątrz kościół opięty jest trójuskokowymi szkarpami w części nawy i jednoskokowymi w części prezbiterium. Okna kaplicy św. Józefa barokowe, o dekoracyjnym wykroju. Do wnętrza prowadzi portal ceglany, ostrołukowy wieloskokowy.
We wnętrzu warto zobaczyć barokowy ołtarz główny z 1 poł. XVIII w. z rzeźbami śś. Piotra, Pawła, Kazimierza i Floriana oraz Matki Boskiej z Dzieciątkiem w polu środkowym z 1 ćw. XVII w., wykonaną na Gotlandii wapienną chrzcielnicę i barokową ambonę z 1700 r. Na szczególną uwagę zasługuje nagrobek Nikodema Łekińskiego, zm. 1576 r. i jego żony Jadwigi z Zebrzydowskich. Powstały w 4 ćw. XVI w. późnorenesansowy, piętrowy, wykonany z piaskowca, w architektonicznej oprawie mieści płyty z rzeźbionymi postaciami zmarłych.
Obiektu dostępny dla zwiedzających, msze św. soboty: 18.00; niedziele: 8.00, 11.00; dni powszednie: 18.00.
Oprac. Beata Marzęta, NID OT Poznań, 14.11.2014 r.
Rodzaj: kościół
Styl architektoniczny: gotycki
Materiał budowy:
ceglane
Forma ochrony: Rejestr zabytków, Ewidencja zabytków
Inspire id: PL.1.9.ZIPOZ.NID_N_30_BK.172056, PL.1.9.ZIPOZ.NID_E_30_BK.133288