Poznaj lokalne zabytki


Wyraź zgodę na lokalizację i oglądaj zabytki w najbliższej okolicy

Zmień ustawienia przeglądarki aby zezwolić na pobranie lokalizacji
Strona korzysta z plików cookies. Dowiedz się więcej.

grodzisko, st. 1 - Zabytek.pl

Adres
Lędziny

Lokalizacja
woj. opolskie, pow. opolski, gm. Chrząstowice

Grodzisko stanowi pozostałość po osadnictwie wczesnośredniowiecznym (VIII-IX w.), jest ważnym elementem w krajobrazie kulturowym.

Usytuowanie i opis

Grodzisko położone jest na kępie otoczonej łąkami i polami uprawnymi, ok. 30 m na wschód od toru kolejowego relacji Opole-Kluczbork. Na zachód od grodziska przebiega nasyp linii kolejowej, wzdłuż niej - rów melioracyjny. Drugi, prostopadły rów znajduje się bardziej na południe. Nizinne grodzisko założono na planie zbliżonym do koła. Obecnie składa się z części środkowej o płaskim plateau, nieznacznie odcinającym się od tła łąk oraz szczątkowo zachowanej, płytkiej i wąskiej fosy o szerokości ok. 3,5 m i głębokości maksymalnej do 90 cm. Po stronie zewnętrznej fosy rysuje się niski, miejscami prawie zupełnie zanikający wał (szerokość wału - do 3,5 m, wysokość do 60 cm). Grubość warstwy kulturowej na obiekcie waha się od 25 o 30 cm. Majdan, czyli użytkowa część środkowa grodziska posiada średnicę ok. 60 m. Teren stanowiska użytkowany jest jako pole uprawne i częściowo zniszczony orką. Prawdopodobnie na zachód od grodziska istniała osada z tego samego czasu. Mieszkańcy warowni, w liczbie około kilkudziesięciu, zajmowali się głównie uprawą ziemi i hodowlą, a także hutnictwem. Wyniki badań świadczą o istnieniu gródka otoczonego drewnianą palisadą, ostatecznie zniszczoną w wyniku pożaru.

Historia

Czas użytkowania grodziska określana jest według różnych źródeł na VIII-IX (X?) wiek. Zostało zlokalizowane podczas przedwojennych badań powierzchniowych prowadzonych przez M. Hellmicha. Jest dość dobrze rozpoznane, w wyniku prowadzonych badań powierzchniowych i wykopaliskowych. Nie są znane wzmianki, które wspominałyby o powstaniu lub lokalizacji grodziska w miejscowości Lędziny W dawniejszej literaturze obiekt opisywany był jako położony na terytorium wsi Zawada.

Stan i wyniki badań

W 1935 r. niemiecki badacz Georg Raschke podczas badań powierzchniowych odkrył 3 fragmenty naczyń ceramicznych datowanych na IX - X wiek. Badania sondażowe Józefa Kaźmierczyka w 1958 r. przyniosły efekty w postaci licznych fragmentów ceramiki i przęślika (przedmiotu służącego do obciążania nici podczas prac na kołowrotku). Podczas badań sondażowych w 1962 r. Włodzimierz Wojciechowski odkrył pozostałości drewnianej palisady. Badania wykopaliskowe przeprowadzone przez Jerzego Lodowskiego w 1968 r., pozwoliły na odkrycie czterech obiektów tworzących zabudowę przy obwodzie majdanu, w tym jednego z paleniskiem. W obiektach odkryto liczne fragmenty naczyń ceramicznych, fragmenty polepy, żużla i kości zwierzęcych. Badania weryfikacyjne przeprowadzone w ramach programu Archeologicznego Zdjęcia Polski w 1998 r. dały wynik pozytywny, dzięki nim zlokalizowano fosę o gł. ok. 60 cm i słabo widoczny majdan, częściowo zaorany. We wcześniejszej literaturze grodzisko opisywane jako przynależne administracyjnie do miejscowości Zawada, gm. Turawa.

Dostęp do zabytku ograniczony, znajduje się na użytkowanym, prywatnym polu. W okresie wegetacji roślin grodzisko niedostępne, poza tym czasem dostęp utrudniony ze względu na brak drogi. Przedwojenne materiały pozyskane z badań zaginęły, powojenne znajdują się w Instytucie Archeologii i Etnologii PAN we Wrocławiu.

Oprac. dr Magdalena Przysiężna-Pizarska i Ewa Kalbarczyk-Klak, OT NID w Opolu, 12.10.2014 r.

 

Rodzaj: grodzisko

Forma ochrony: Rejestr zabytków, Ewidencja zabytków

Inspire id: PL.1.9.ZIPOZ.NID_A_16_AR.47414, PL.1.9.ZIPOZ.NID_E_16_AR.1201619