Poznaj lokalne zabytki


Wyraź zgodę na lokalizację i oglądaj zabytki w najbliższej okolicy

Zmień ustawienia przeglądarki aby zezwolić na pobranie lokalizacji
Strona korzysta z plików cookies. Dowiedz się więcej.

zespół pałacowo-parkowy - Zabytek.pl

zespół pałacowo-parkowy


pałac poł. XVIII w. Łabunie

Adres
Łabunie, Parkowa 33

Lokalizacja
woj. lubelskie, pow. zamojski, gm. Łabunie

Rzadki na terenie regionu przykład założenia pałacowego w typie „entre cour et jardin” (między dziedzińcem i ogrodem) z 3 ćw.

XVIII w., zapewne autorstwa arch. Bernarda Meretyna pracującego dla Zamoyskich. Pałac z ćwierćkolistymi galeriami (obecnie nieistniejącymi) i oficynami uznawany za prekursorskie dzieło w rokokowej architekturze polskiej.

Historia

Wieś wzmiankowana od 1428 r., początkowo własność Łabuńskich, w XVI w. Oleśnickich, następnie Firlejów. W 1648 r. należała do Stanisława Firleja z Dąbrowicy, kasztelana lubelskiego, później do Andrzeja Sułkowskiego, a od końca XVII w. do Zamoyskich. Od ok. 1743 r. własność Jana Jakuba Zamoyskiego, wojewody podolskiego żonatego z Ludwiką Poniatowską, siostrą późniejszego króla. J.J. Zamoyski wzniósł w l. 1750- 70 zachowane do dziś założenie pałacowe, zrealizowane zapewne wg proj. arch. Bernarda Meretyna. W pierwotnej formie pałac połączony był ćwierćkolistymi galeriami (rozebranymi na pocz. XX w.) z oficynami stojącymi po bokach dziedzińca honorowego. Za pałacem założono geometryczny ogród, częściowo przekształcony na krajobrazowy w 2 poł. XIX w. W XIX w. majątek kilkakrotnie zmieniał właścicieli, należąc m.in. do Tarnowskich, z których Jan Stanisław w k. XIX w. sprzedał Łabunie hr. Aleksandrowi Szeptyckiemu z Łaszczowa, żonatemu z Izabellą z Sobańskich. W 1922 r. Szeptyccy przekazali siedzibę w Łabuniach Zgromadzeniu Sióstr Franciszkanek Misjonarek Maryi w dowód wdzięczności za pomoc w opiece nad chorą córką. Od 1930 r. pałac remontowano, przystosowując do nowych potrzeb. Podczas obu wojen światowych rezydencja została częściowo zniszczona. W 1944 r. Niemcy wysadzili środkową część pałacu i spalili towarzyszące mu budynki. W l. 1957-1962. zgromadzenie przystąpiło do odbudowy całego założenia, z uzupełnieniem o nowe budynki gospodarcze. W l. 1996-2003 - przeprowadzono rewaloryzację parku, remont części pałacu i towarzyszącej mu zabudowy.

Opis

Zespół pałacowo-parkowy położony jest po wsch. stronie wsi. w odległości ok. 500 m od szosy Zamość - Tomaszów. Układ przestrzenny zespołu jest przykładem barokowej rezydencji „entre cour et jardin”, z pałacem usytuowanym pomiędzy dziedzińcem honorowym i ogrodem. Od pd.-zach. do dziedzińca przylega czworobok zabudowań gospodarczych. Pałac. Późnobarokowy. Założony na rzucie prostokąta, o ściśle osiowym, symetrycznym planie mającym swoje odzwierciedlenie w bryle. Parterowy z piętrowymi ryzalitami, posadowiony na wysokich użytkowych suterenach, z mieszkalnym poddaszem. Układ wnętrza dwutraktowy, w częściach skrajnych trzytraktowy (częściowo przekształcony). Pierwotnie w na osi parteru znajdował się ośmioboczny westybul i reprezentacyjny rokokowy salon od ogrodu, a nad nimi wysoka, owalna sala teatralna (balowa). Murowany z cegły, otynkowany. Dach mansardowy z lukarnami, pokryty blachą. Elewacje frontowa i ogrodowa ukształtowane analogicznie, z potężnymi, trójbocznymi, czterokondygnacjowymi ryzalitami na osiach, zwieńczonymi ażurowymi ściankami attykowymi; wejście frontowe na wysokim parterze, poprzedzone schodami wachlarzowymi, ujęte rokokowym portalem. Naroża ryzalitów opilastrowane; ściany o podziałach ramowych. W elewacjach bocznych trzykondygnacjowe, jednoosiowe nieznaczne ryzality, zwieńczone półkolistymi przyczółkami. Parter korpusu oraz ryzality środkowe zwieńczone uproszczonym belkowaniem, dołem wyodrębniona suterena o charakterze cokołu. Okna prostokątne, na parterze ujęte profilowanymi, uszatymi opaskami; na piętrach ryzalitu w płaskich kamiennych opaskach. Pałac pozbawiony pierwotnego wystroju i wyposażenia. Oficyny pn. i pd. usytuowane po obu stronach dziedzińca, analogiczne (pn. zrekonstruowana). Wzniesione na panie prostokąta, parterowe, z piętrowymi ryzalitami na osi poprzedzonymi wachlarzowymi schodami. Murowane z cegły, otynkowane, nakryte dachami czterospadowymi pod blachą. Pawilon tzw. Kasztelanka współczesna pałacowi, stanowi jeden z elementów dziedzińca gospodarczego. Połączona z oficyną pd. murem z bramą. Wzniesiona na planie zbliżonym do kwadratu, dwukondygnacjowa. Murowana z cegły, otynkowana, nakryta dachem mansardowym. Układ wnętrza trójdzielny, dwutraktowy. Elewacje podzielone gzymsem kordonowym i zwieńczone bogato profilowanym gzymsem koronującym; naroża ujęte pilastrami. Park z zachowanym szczątkowo XVIII-wiecznym ogrodem kwaterowym, z główną aleją na osi pałacu i równoległymi alejami lipowo-kasztanowcowo-grabowymi po bokach, będącymi pozostałością pierwotnego układu osiowo-promienistego. Od pn.-wsch. otoczony ogrodem krajobrazowym o charakterze leśnym, na terenie którego znajduje się cmentarz zakonny i rodzinny oraz mogiła powstańców z 1863 r.

Zabytek dostępny, ob. dom rekolekcyjny z możliwością noclegów, tel. (84) 611-30-52

Oprac. Bożena Stanek-Lebioda, OT NID w Lublinie 27.11.2014 r.

 

Dane obiektu zostały uzupełnione przez użytkownika Andrzej Kwasik.

Rodzaj: pałac

Forma ochrony: Rejestr zabytków, Ewidencja zabytków

Inspire id: PL.1.9.ZIPOZ.NID_N_06_ZE.1840, PL.1.9.ZIPOZ.NID_E_06_ZE.27717