Poznaj lokalne zabytki


Wyraź zgodę na lokalizację i oglądaj zabytki w najbliższej okolicy

Zmień ustawienia przeglądarki aby zezwolić na pobranie lokalizacji
Strona korzysta z plików cookies. Dowiedz się więcej.

dwór - Zabytek.pl

Adres
Krzykawka, Starowiejska 4

Lokalizacja
woj. małopolskie, pow. olkuski, gm. Bolesław

Dwór w Krzykawce wraz z otoczeniem jest typowym przykładem „staropolskiego dworu” z XVIII w.

Historia

Najstarsza wzmianka o wsi „Crzicawa” pochodzi z 1416 r. i informuje, że las za Krzykawką należy do biskupa krakowskiego. W XVI w. wieś wchodziła w skład dóbr Bolesławskich i była własnością Mikołaja Grabki, potem Marcjana Chełmskiego herbu Ostoja i jego potomków do II poł. XVII wieku. W XVIII wieku dobra te przeszły we władanie Jana Romiszewskiego i jego brata Franciszka. Po śmierci Franciszka w 1756 r. dobra te podzielono. Z tego czasu pochodzi pierwsza wzmianka o dworze: Dwór z oficynami, folwarkiem, stayniami, okołami, browarem, podedworciem, stodołami, spichlerzem... Dwór był zbudowany w 1724 r., o czym świadczy inskrypcja na tragarzu, odkryta w 1979 r. W 1818 r. właściciel Józef Chodorowicz zlecił inwentaryzację dóbr krzykawskich: ...Dwór, do którego wchodzi się z sieni drzwiami podwojnymi zupełnie okutemi, z zamkiem, kluczem i klamką opatrzonemi... W sieni po lewej ręce iest pokoy o trzech oknach i dwóch kwaterach całych. Komin i piec murowany... z pokoju tego iest wchod do drugiego pokoiku o dwóch oknach w podwojnych kwaterach nowych. Z pokoju zaś tego iest wchod do pokoiku małego o jednym dobrym oknie, piecem i kominkiem opatrzonego... W pokoikach tych za drzwiami fugowano, francuskim zamkiem, opatrzono zaś piątemi drzwiami... Z pokoiku małego iest wychod drzwiami prostemi okutemi do sienki, w ktorey są schody na gore prowadzące... Z sionki tey jest wychod do sieni podwoinemi drzwiami fugowanemi zupełnie okutemi... W sieni na przecfiw pokojow wyrażonych iest sala pusta bez okien, przy ktorey iest spiżarka drzwiami prostemi opatrzona. W sieni iest kredens murowany i apteczka. Komin na dach wyprowadzający, gontami pokryty... dach zupełnie zdezelowany y podmurowania y pokrycia całego wymagający... Dwór znajdował się w rękach potomków Chodorowicza do pocz. XX w. W 1905 r. po parcelacji, dwór z resztówką znalazł się w rękach Gaszyńskich i z okupacyjną przerwą był we władaniu ich spadkobierców Boguckich do 1950 r., kiedy przeszedł na własność skarbu państwa. Budynek dworu przez wiele lat użytkowany był jako budynek administracyjny gospodarstwa rolnego, spółdzielni produkcyjnej itp. Zabudowania popadały powoli w ruinę. W latach 80. z inicjatywy Urzędu Gminy w Bolesławiu został zrekonstruowany jako murowany i użytkowany jest jako ośrodek kultury i biblioteka. W latach 90. XX w. przeprowadzono kapitalny remont dworku, jego właścicielem jest Gmina Bolesław, a użytkownikami są Gminny Ośrodek Kultury i Biblioteka Gminna.

Opis

Dwór w Krzykawce znajduje się w centrum wsi w jej pn.-zach. części w otoczeniu parku podworskiego. Pozostałości zabudowań folwarcznych znajdują się na odrębnych działkach po wsch. stronie dworu. Dworek w Krzykawce reprezentuje typowy dwór zwany „polskim". Zbudowany został na planie prostokąta, pierwotnie był drewniany o konstrukcji zrębowej. W latach 80. XX w. został zrekonstruowany jako murowany, tynkowany, parterowy. Nakrywa go dach łamany polski kryty gontem. Wejście umieszczone centralnie w elewacji frontowej poprzedzone jest typowym gankiem wspartym na 4 kolumnach. Wnętrze w układzie 2-traktowym składa się z 4 pomieszczeń rozdzielonych przechodnią sienią. Budynek jest cennym przykładem rezydencji ziemiańskiej, na której architekturę składają się wszystkie tradycyjne elementy charakterystyczne dla dworów staropolskich, widoczne w proporcjonalnej bryle i skromnym detalu.

Obiekt dostępny.

Oprac. Tomasz Woźniak, OT NID w Krakowie, 14-11-2015 r.

Rodzaj: dwór

Styl architektoniczny: nieznana

Materiał budowy:  ceglane

Forma ochrony: Rejestr zabytków, Ewidencja zabytków

Inspire id: PL.1.9.ZIPOZ.NID_N_12_BK.192935, PL.1.9.ZIPOZ.NID_E_12_BK.402891