Muzeum Techniczno-Przemysłowe, ob. Akademia Sztuk Pięknych - Zabytek.pl
Muzeum Techniczno-Przemysłowe, ob. Akademia Sztuk Pięknych
Adres
Kraków, Smoleńsk 9
Lokalizacja
woj. małopolskie, pow. Kraków, gm. Kraków
Nowatorstwo dotyczyło nawet żelbetowej konstrukcji, novum na tamte czasy, bo na zbrojenie betonu do celów konstrukcyjnych zdecydowano się dopiero w 1894 budując mosty w szwajcarskim Viggen oraz elementy Kanału Elbląskiego. Zwraca uwagę staranne, projektanckie wyposażenie gmachu, którego elementy szczęśliwie przetrwały do dziś.
Historia
Obiekt zaprojektowany przez T. Stryjeńskiego, F. Mączyńskiego i J. Czajkowskiego (1908-1910), wzniesiony w latach 1910-1914, by pomieścić Muzeum Techniczno-Przemysłowe, powstałe w 1868. Jako instytucja miejska funkcjonowało od 1872 w wynajętych zabudowaniach klasztoru Franciszkanów. Uchwała Rady Miasta z 1888, po kilku nieudanych próbach, doczekała się realizacji dopiero w latach 1909-1913. W 1913 przeniosło się do własnego gmachu. Było to największym osiągnięciem kolejnego dyr. T. Stryjeńskiego (piastował to stanowisko 1906-10). W latach 1910-18 funkcję dyrektora pełnił S. Till. Wówczas doszło do współpracy MTP z powstałymi 1913 Warsztatami Krakowskimi, które znalazły swoją siedzibę w muzealnym gmachu. Okres świetności Muzeum przypadł na lata przed I wojną świat. 1950 zostało ono rozwiązane, a zbiory przekazano MNK. Gmach i warsztaty przeszły na własność ASP w Krakowie.
Opis
Modernistyczny gmach (1910-1914) zaprojektowany przez Franciszka Mączyńskiego i Tadeusza Stryjeńskiego. Krakowianie znają dobrze piękną fasadę budynku pod numerem 9, zaprojektowaną przez malarza Józefa Czajkowskiego, z kamienną okładziną i secesyjnym zdobieniem. Budowa przeciągnęła się, bo twórcy zastosowali nowatorską konstrukcją żelbetową i doszło do katastrofy budowlanej. Gmach zaprojektowano z troską o rzeczywiste funkcje. Muzeum posiadało tu bowiem warsztaty: drukarski, introligatorski, galanteryjny, obróbki metalu, stolarski. Znalazły się tam również biura, pracownia fotograficzna, sala rysunkowa, sale z modelami, sale wykładowe. Biblioteka otrzymała przestronną czytelnię od strony frontowej i duże magazyny od podwórza. Spora przestrzeń i funkcjonalne urządzenie wnętrz sprzyjały swobodnemu rozwojowi księgozbioru. Czytelnia została zaprojektowana przez Karola Homolacsa, a na korytarzach i w poszczególnych salach znajdziemy meble zaprojektowane specjalnie do tego budynku przez czołowych artystów szkoły, zarówno wykładowców, jak i jej uczniów. Uwagę zwraca reprezentacyjna klatka schodowa z dekoracyjną, ręcznie kutą balustradą oraz trzy wielkie okna witrażowe umieszczone na półpiętrach wykonane w Zakładzie Żeleńskich. Na ścianach we wnętrzu budynku umieszczono zespół siedmiu fresków autorstwa Zofii Stryjeńskiej przedstawiający bożki słowiańskie oraz barwne sgrafitto Wojciecha Jastrzębowskiego. Sufity zdobią żyrandole autorstwa Kazimierza Witkiewicza.
Obiekt dostępny w godzinach zajęć dydaktycznych.
Oprac. Roman Marcinek, OT NID w Krakowie, 20.03.2015 r.
Rodzaj: budynek użyteczności publicznej
Styl architektoniczny: secesyjny
Materiał budowy:
ceglane
Forma ochrony: Rejestr zabytków, Ewidencja zabytków
Inspire id: PL.1.9.ZIPOZ.NID_N_12_BK.189278, PL.1.9.ZIPOZ.NID_E_12_BK.422566