Usytuowanie i opis

Stanowisko jest usytuowane około 500 m na północ od zabudowań wsi Kosin, w lesie o nazwie Borowina, na prawym brzegu doliny rzeki Sanny, około 200 m w linii prostej na wschód od jej koryta.

Kopiec ziemny w Kosinie w trakcie sporządzania decyzji o wpisie do rejestru zabytków w 1985 roku miał średnicę ok. 15-17 m i zachowaną wysokość 1,5 m. Po zakończeniu badań archeologicznych został zrekonstruowany i posiada obecnie wysokość ok. 2,5 m zachowując właściwą mu formę terenową, ale prawdopodobnie nie zachował swojej formy pierwotnej.

Mimo, że kopiec został przebadany, a przez to całkowicie zniszczony, nadal funkcjonuje w rejestrze zabytków, bowiem obiekt został zrekonstruowany, a na tej podstawie można sądzić, że jest ważnym elementem krajobrazu kulturowego. Zachowanie wpisu ma uzasadnienie także w tym, ze na obecnym etapie , mimo badań wykopaliskowych, nie udało się jeszcze ustalić chronologii i funkcji kopca.

Historia

W połowie lat 80. XX w. kopiec uległ znacznemu zniszczeniu po wykarczowaniu drzew i zastosowaniu głębokiej orki na porębie leśnej.  Już  wówczas w jego szczytowej partii zaobserwowano rozległe ślady po niszczących wkopach rabunkowych. Według Wojewódzkiego Konserwatora Zabytków kopiec jest starożytnym kurhanem pochodzącym prawdopodobnie z wczesnej epoki brązu. Badania archeologiczne, którymi objęto cały kopiec, nie wyjaśniły chronologii i powodu jego usypania.

Stan i wyniki badań

Archeologiczne badania wykopaliskowe na stanowisku przeprowadzili w 1986 roku Barbara Bargieł i Jan Gurba.

Badania powierzchniowe AZP na stanowisku przeprowadzone zostały w 1985 roku.

W wyniku prac badawczych ustalono, że kopiec znajduje się na terenie osady kultury łużyckiej, datowanej na V okres epoki brązu - początek okresu halsztackiego. Badania nie wyjaśniły ani daty, ani powodu usypania kopca, ponieważ nie zawierał on pochówka/pochówków i materiałów datujących. Warstwę zewnętrzną kopca stanowił bardzo płytki humus współczesny. Warstwa druga to właściwy nasyp kurhanowy zbudowany z piaszczystego gruntu. Pod nim wyróżniono warstwę gleby pierwotnej na głębokości ok. 1,5-1,6 m, utożsamianej z poziomem użytkowym osady, która wyróżniała się nasyceniem zabytkami ruchomymi. Poniżej podstawy kopca odkryto nie związaną z nim jamę zasobową/?/ kultury łużyckiej. W jednym z najgłębszych nowożytnym wkopów rabunkowych, wykonanych w obrębie kopca i sięgającym do głębokości 1,40 m poniżej jego podstawy, odkryto monetę z XVII wieku - szeląg litewski Jana Kazimierza wybity w 1680 r. Według badaczy stanowiska, jest mało prawdopodobne, by w takcie rabunku natrafiono na materiał, dla którego kopiec usypano, gdyż w takim wypadku „poszukiwacze skarbów“ nie kopaliby szybu głębszego od kurhanu.

Po wykonaniu kwerendy historycznej badacze wykluczyli także funkcję obiektu jako kopca granicznego. Być może jest to tzw. kopiec angularny, wyznaczający załom przebiegu granic własności ziemskich i wzniesiony w charakterystycznym dla tych granic punkcie.

Dostępność. Zabytek dostępny dla zwiedzających.

oprac. Ewa Prusicka, OT NID Lublin, 11.01.2021 r.