– Teodora Talowskiego jest typowym przykładem zarówno dla twórczości tego architekta jak i dla polskiej architektury sakralnej przełomu XIX i XX w. Stanowi ponadto dominantę przestrzenno-widokową wsi.

Historia

Prawdopodobnie pierwszy kościół w Osobnicy istniał już w poł. XIV w. Kolejny, drewniany rozebrano w rok po wybudowaniu murowanego. Obecny kościół parafialny powstał w 1906 r., wybudowany staraniem proboszcza ks. Jana Klosa wg projektu Teodora Talowskiego. Trzy neogotyckie ołtarze wykonano w stolarni lwowskiej, drewniane figury pochodzą z pracowni artystów z Tyrolu a witraże wykonał Krakowski Zakład Witrażów Władysława Ekielskiego i Antoniego Tucha. W latach 1927–28 we wnętrzu świątyni artysta lwowski Jan Krupski wykonał polichromię figuralno – ornamentalną. W latach 1960-61 wykonano ławki nawiązujące stylem do pozostałych elementów wyposażenia.

Opis

Zespół kościelno-plebański położony jest w centralnej części wsi, oddalonej nieco od trasy Jasło-Gorlice, przy jednej z lokalnych dróg.

Kościół neogotycki wybudowano na symetrycznym rzucie, zbliżonym do krzyża łacińskiego, jako trójnawowy, z transeptem i z zamkniętym trójbocznie, jednakowej szerokości prezbiterium od wsch., ramowanym przez pomieszczenie zakrystii i składziku. Trójprzęsłowe wnętrze korpusu nawowego poprzedzone jest kwadratowym przedsionkiem w dolnej kondygnacji wieży, po którego obu stronach ulokowano wejścia na chór. Nad nawą główną założono dach dwuspadowy, nad skrzydłami transeptu dachy trzyspadowe a nad prezbiterium wielospadowy. Dominantę harmonijnie komponowanej, zróżnicowanej, oszkarpowanej bryły kościoła stanowi wysoka, masywna, wieża frontowa zwieńczona strzelistym, ostrosłupowym hełmem z iglicą w towarzystwie czterech iglicowych sterczyn w narożach, ramowana dwoma mniejszymi, bliźniaczymi wieżyczkami przekrytymi ośmiobocznymi hełmami stożkowymi. Góruje ona nad nawą główną, transeptem i prezbiterium jednakowej wysokości. Dodatkowy akcent stanowi ośmioboczna, ażurowa wieżyczka na sygnaturkę przekryta hełmem igłowym umiejscowiona na skrzyżowaniu nawy z transeptem. Elewacje ceglane, nietynkowane, wymurowane zostały z użyciem piaskowca, na kamiennym, lekko wysuniętym cokole, z dość wydatnym, gierowanym gzymsem podokapowym z fryzem arkadkowym poniżej. W trójosiowej elewacji frontowej dominuje wieża z ramującymi ją wieżyczkami klatek schodowych a w niej: w przyziemiu prostokątne wejście główne z kamiennym portalem wypełnionym dekoracją i szerokim oknem arkadowym doświetlającym chór ulokowanym ponad nim i dekoracją pseudomaswerkową powyżej. Zwieńczenie wieży stanowi ostrosłupowy hełm osadzonym na kwadratowej podstawie, flankowany sterczynowymi wieżyczkami na przemian ze szczytami. W elewacjach bocznych dominują. W elewacjach bocznym uwagę zwracają doświetlenia transeptu: 2 zakończone ostrołukowo okna z okulusem powyżej na osi, tworzące rodzaj maswerku, podbudowane od wysokości cokołu arkadowymi płycinami. Pośrodku ścian naw bocznym rozmieszczono po jednym, ostrołukowo zakończonym oknie, trójboczne zamknięcie transeptu doświetlają 3 wysokie okna.

Wnętrze nawy głównej i naw bocznych nakryte sklepieniem krzyżowo-żebrowym, prezbiterium wielopolowym, prawie gwiaździstym, ozdobione jest polichromią.  Wyposażenie ujednolicone stylistycznie, utrzymane w stylu neogotyku, pochodzi z pocz. XX w., z czasu budowy kościoła, uzupełnione w 2 poł. XX w.

Oprac. Barbara Potera, OT NID w Rzeszowie, 28-02-2018 r.