To dzieło wybitnego twórcy, architekta Teodora Talowskiego, charakteryzuje malownicza kombinacja form neoromańskich i neogotyckich. Kościół stanowi ponadto dominantę przestrzenną w zabudowie wsi.

Historia

Parafia w Krościenku Wyżnym istniała od XIV w., najstarsze wzmianki o kościele pochodzą z 1377 r. Budowę obecnej świątyni rozpoczęto w 1908 r., prace prowadzone były przez Kazimierza Błotnickiego, budowniczego z Sieniawy wg projektu krakowskiego Architekta Teodora Talowskiego i trwały do 1914 r. W 1910 r. kościół wyposażono w witraże wykonane wg projektów Stefana Matejki w Zakładzie Witrażów S.G. Żeleńskiego. Wyposażenie wnętrza wykonali w 1914 r. Andrzej Lenik a w 1932 r. Piotr Kędzierski, krośnieńscy rzeźbiarze.

W 1936 r. Jan Henryk Rosen zaprojektował we wnętrzu kościoła polichromię, w części została ona wykonana przez Kazimierza Smuczka z pomocnikami. 

W 1992 r. wykonano remont więźby dachowej i zmieniono jej pokrycie z dachówki ceramicznej na blachę miedzianą. W latach 2013 - 2014 przeprowadzono prace konserwatorskie przy ceglanej elewacji frontowej. 

Opis

Kościół położony jest przy głównej drodze w miejscowości, ulicy Brzozowskiej, prowadzącej z Krosna w kierunku trasy Rzeszów – Barwinek, budynek skierowany jest prezbiterium na północ.

Kościół neogotycki wybudowany został jako trójnawowy, pseudobazylikowy z transeptem, na planie krzyża łacińskiego, z zamkniętym trójbocznie prezbiterium oraz z dwoma pomieszczeniami zakrystii po obu jego stronach. Wnętrze korpusu nawowego podzielono na 4 przęsła, z nawą główną dwukrotnie szerszą niż boczne, poprzedzoną kruchtą, nad którą ulokowano chór. Nad nawą główną założono dach dwuspadowy przechodzący w wielospadowy na zamkniętym trójbocznie prezbiterium, nawy transeptu dachami trzyspadowymi, nawy boczne dachami pulpitowymi, zakrystię i składzik trzyspadowymi. Dominantę bryły kościoła, opiętej uskokowymi przyporami, stanowi strzelista wieża zwieńczona ośmiobocznym, ostrosłupowym hełmem o formie iglicy zaakcentowanym czterema sterczynami w narożach. Góruje ona nad nawą główną, transeptem i prezbiterium, jednakowej wysokości. Dodatkowe akcenty stanowią: wieżyczka na sygnaturkę przekryta hełmem igłowym z ośmioma pinaklami umiejscowiona na skrzyżowaniu naw oraz wieżyczka od frontu, w dolnej kondygnacji o podstawie kwadratu, przechodząca w ośmioboczną powyżej, doświetlona niewielkimi, ostrołukowymi okienkami, mieszcząca klatkę schodową na chór. Kościół wymurowano z cegły, dachy pokryto blachą zakładkową. Elewacje ceglane, nietynkowane, wymurowane zostały z użyciem piaskowca, na kamiennym, lekko wysuniętym cokole, z ceglanym gzymsem koronującym z ząbkowaniem i płycinowym fryzem arkadkowym. Pięcioosiowa elewacja frontowa z wejściem głównym na osi, podkreślonym obszerną rozetą z maswerkiem powyżej kamiennego portalu, zdominowana jest wysoką wieżą i poprzedzającą ją wieżyczką. W elewacjach wsch. i zach. rozmieszczono rytmicznie po trzy, zamknięte ostrołukowo okna w nawach bocznych, po dwa ostrołukowe okna z maswerkiem w ścianach transeptu oraz strzeliste, także zakończone lukiem ostrym okna prezbiterium. Wnętrze nakryte sklepieniami krzyżowo-żebrowymi ozdobione jest polichromią a w nim wyposażenie z pocz. XX w.

Oprac. Barbara Potera, OT NID w Rzeszowie, 22-02-2018 r.