Historia

Pierwotny drewniany kościół w Targowiskach wzniesiony został w 1461 r. z fundacji Piotra Smolickiego, kasztelana sanockiego. W XVI w. świątynię zamieniono na zbór kalwiński. Od 1600 r. ponownie użytkowany był przez katolików.

Obecny kościół zbudowano w latach 1736-1740 staraniem Antoniego Baranowskiego, stolnika dobrzyńskiego. Świątynia konsekrowana została w 1746 r. przez biskupa przemyskiego Wacława Hieronima Sierakowskiego. Do budowy użyto drewna z rozbiórki starszej świątyni, o czym świadczą między innymi ślady późnośredniowiecznych zacheuszy widoczne na ścianach obecnej budowli. Kościół kilkakrotnie poddawany był rozbudowom i przekształceniom. W 1873 r. do pn. ściany nawy dostawiono kaplicę pw. Serca Pana Jezusa, w 1895 r. przedłużono nawę w kierunku zachodnim. W 1897 r. wnętrze kościoła ozdobiono iluzjonistyczną polichromią figuralną autorstwa Jana Tabińskiego. W 1900 r. dobudowano kruchty, a w 1901 r. wymieniono pokrycie dachu, dotychczasowy gont zastępując blachą. Z 1928 r. pochodzi polichromia kaplicy wykonana przez Władysława Lisowskiego. W latach 1980-85 przeprowadzono gruntowny remont kościoła, w trakcie którego podniesiono budowlę o 2 m posadawiając go na nowej, murowanej konstrukcji częściowo zagłębionej w ziemi. Prace te spowodowały znaczne przekształcenie budowli, naruszając jej pierwotny charakter.

Opis

Kościół położony jest w centrum wsi, przy lokalnej drodze wiejskiej, ok. 2,5 km od szosy Miejsce Piastowe-Rzeszów. Jest to budowla konstrukcji zrębowej, posadowiona wtórnie na nowej murowanej konstrukcji. Ściany, wzmocnione lisicami, szalowane są deskami w układzie pionowym z listwowaniem. Ściany wieńczy profilowany gzyms podokapowy. Kruchty zbudowane są w konstrukcji słupowej, oszalowane. Kaplica pobita jest gontem. Kościół jest orientowany, złożony z prezbiterium o rzucie prostokąta zamkniętego od wschodu trójbocznie i szerszej nawy na rzucie wydłużonego prostokąta. Do prezbiterium dobudowana jest od pn. zakrystia na rzucie wydłużonego prostokąta. Do korpusu nawowego przylegają: kaplica pw. Serca Pana Jezusa na rzucie prostokąta zamkniętego trójbocznie – dostawiona do jej północnej ściany oraz trzy niewielkie kruchty – od zach., pn. i pd.

Prezbiterium i nawa są tej samej wysokości, nakryte oddzielnymi dachami dwuspadowymi (od wschodu prezbiterium dach opada trzema połaciami). W dachu nawy umieszczono wieżyczkę na sygnaturkę z latarnią zwieńczoną cebulastą kopułką. Kaplica i kruchty nakryte są dachami dwuspadowymi zaś zakrystia dachem pulpitowym. Pokrycie dachów stanowi blacha. Otwory okienne są prostokątne, zamknięte łukiem odcinkowym.

Wnętrza prezbiterium i nawy są tej samej wysokości, przykryte płaskim stropem z fasetą (w nawie i kaplicy), z zaskrzynieniami (w nawie). Ściany i strop kościoła pokryte są iluzjonistyczną polichromią figuralną z 1897 r. autorstwa Jana Tabińskiego. Polichromię w kaplicy wykonał Władysław Lisowski w 1928 r.

Wyposażenie kościoła jest bardzo bogate, pochodzące z różnych epok od XVI do XIX w. Ołtarz główny, późnobarokowy pochodzi z ok. 1750 r., uzupełniony i częściowo przekształcony w 1898 r. przez Józefa Aszklara, rzeźbiarza z Lubatowej. W jego głównym polu rokokowa rzeźba Ukrzyżowanego z IV ćw. XVIII w., na zasuwie obraz Ostatnia Wieczerza, a w zwieńczeniu wizerunek św. Małgorzaty. Nawę od prezbiterium oddziela płaskorzeźbiona balustrada z II poł. XVII w. (pochodząca z nieistniejącego kościoła jezuitów w Krośnie). Dwa ołtarze boczne z ok. 1750 r., uzupełnione w 1898 r. (w polu głównym ołtarza po prawej stronie zachował się XVII-wieczny obraz Matki Boskiej z Dzieciątkiem w typie obrazu z Santa Maria Maggiore, pochodzący ze starego kościoła). Na belce tęczowej Grupa Pasji z ok. poł. XVIII w. Ambona późnobarokowa z ornamentami w stylu regencji. Neogotycka chrzcielnica z ok. 1900 r., wzorowana na wcześniejszej gotyckiej, w kształcie kielicha z czarą zdobioną herbami, przykryta rokokową pokrywą z ok. 1770 r., zwieńczona rzeźbą Chrztu Chrystusa także pochodzi z nieistniejącego kościoła jezuitów w Krośnie. Liczne rzeźby (m.in. rokokowe krucyfiksy), obrazy z XVIII-XIX w., epitafia.

Oprac. Anna Fortuna-Marek, OT NID w Rzeszowie, 15-04-2019 r.