Historia

Wieś szlachecka. Parafia została erygowana w XIV w. Wtedy też powstała pierwsza tutejsza świątynia. Według świadectwa Jana Długosza (1470-80) wieś należała do Ulińskich h. Ulina. Miała 11 łanów kmiecych, z których dziesięcinę pobierano rozmaicie. Z połowy wsi pobierała prebenda krakowska, zwana Raciborowska, w wartości 6 grzywien; druga połowa płaciła dziesięcinę wartości 6 grzywien plebanowi w Ulinie. Dwa folwarki rycerskie dawały dziesięcinę wartości 4 grzywien także plebanowi. Proboszcz miał swoje role, łąki i folwark. W 1827 w Ulinie Wielkiej w 1827 było 29 domów i 228 mieszkańców. W 1885 folwark w Ulinie Wielkiej miał 566 morgów ziemi, 1 budynek murowany i 13 drewnianych. Funkcjonowała cegielnia, eksploatowano pokłady kamienia; las „nieurządzony”. Wieś liczyła 27 domów na 234 morgach.

Opis

Obecny kościół pw. św. Katarzyny pochodzi z 2. połowy XVII w. (najprawdopodobniej 1655). Kościół jest jednonawowy, o konstrukcji zrębowej, oszalowany i pokryty blachą. Nad nawa i kruchtą znajduje się dach wspólny, nad prezbiterium niższy przyczółkowy, a połacie dachów przedłużone są nad dobudówki. Nad nawą znajduje się też barokowa wieżyczka sygnaturkowa z latarnią. W 1708 r. kościół został przebudowany i powiększony o kruchtę i pomieszczenia boczne przez Krzysztofa z Dobnia. Prezbiterium i kruchta są węższe od nawy, na zamknięciu prezbiterium znajduje się zakrystia, a po jej stronie północnej składzik, który łączy się z drugą kruchtą nawy. Konsekracji po remoncie w 1791 r. dokonał biskup krakowski Franciszek Podkański. Wyposażenie datowane jest na XVII-XVIII w. Wnętrze świątyni nakryte jest sklepieniami pozornymi: prezbiterium kolebkowym, a nawa krzyżowym. Zwieńczenia obramień otworów drzwiowych i okiennych wycięte są w łuki w kształcie tzw. oślich grzbietów. Najcenniejszym zabytkiem w świątyni jest gotycka rzeźba Matki Boskiej Tronującej z ok. 1400 r. W ołtarzu głównym widnieje ikona Matki Boskiej z Dzieciątkiem a w bocznych barokowe obrazy Chrystusa Ubiczowanego i św. Antoniego Padewskiego. Późnobarokowe ołtarze datowane są na XVII w. Manierystyczna ambona pochodzi z XVII w., a marmurowa chrzcielnica datowana jest na koniec stulecia. W świątyni znajdują się też marmurowe epitafia właścicieli wsi z XVIII w. Przed kościołem usytuowana jest wolno stojąca dzwonnica z przełomu XVIII/XIX w. - budowla drewniana konstrukcji słupowo-ramowej, o pochyłych oszalowanych ścianach, nakryta daszkiem namiotowym.

Zabytek dostępny po nabożeństwach (niedziela 10.30 i 12.00) oraz po uzgodnieniu z kancelarią parafialną. Obiekt znajduje się na Szlaku Architektury Drewnianej w Małopolsce.

Oprac. OT NID w Krakowie, 12.11.2014 r.