– Teodora Talowskiego, jest typowym przykładem polskiej architektury sakralnej przełomu XIX i XX w. W twórczości tego architekta stanowi jednak dzieło oryginalne, przez kameralny charakter świątyni i zbliżoną do centralnej dyspozycję wnętrza. Kościół jest ponadto dominantą przestrzenno-widokową wsi.

Historia

Parafia w Wadowicach Górnych istniała już w XVI w., fundowana powtórnie w 1585 r. przez Jana Gratusa Tarnowskiego. W miejscowości istniały kolejne drewniane kościoły, ostatni po ukończeniu obecnego przeniesiony został do wsi Jamy. Obecny kościół parafialny zbudowany został w 1913 r. staraniem ks. Franciszka Łukasińskiego, wg projektu Teodora Talowskiego. Znacznie uszkodzony w 1944 r. podczas działań wojennych był w latach 1945-48 odnawiany, w 1957 r. odbudowano uszkodzona w czasie wojny wieżę. W 1955 r. J. Kania wykonał trzy ołtarze utrzymane w stylistyce neogotyku, w 1969 r. zamontowano neogotycka ambonę wg projektu Stanisława Weryńskiego. W 1975 r. we wnętrzu świątyni A. i Wacław Konsencjusz wykonali polichromię kolorystyczną.

Opis

Kościół położony jest w zach. części wsi, przy rozwidleniu lokalnych dróg do Wadowic Dolnych i Zgórska, na terenie płaskim. Teren kościelny wydzielony jest ogrodzeniem na owalnym obrysie.

Kościół neogotycki z elementami neoromańskimi wybudowano jako jednonawowy, poszerzony płytkim transeptem, z zamkniętym trójbocznie, nieco węższym od nawy prezbiterium od zach., ramowanym przez pomieszczenie zakrystii i składziku. Wnętrze korpusu nawowego poprzedzone jest kwadratową kruchtą z przedsionkiem w dolnej kondygnacji wieży. Nad nawą główną i transeptem założono krzyżujące się, jednej wysokości dachy dwuspadowe, nad zamkniętym trójbocznie nieco niższym prezbiterium założono dach wielospadowy, nad zakrystią i składem dachy trzyspadowe. Dominantę bryły kościoła, stanowi wysoka, masywna, czworoboczna wieża frontowa zwieńczona strzelistym, ostrosłupowym hełmem z iglicą, ramowana dołem dwoma mniejszymi, różnej wysokości wieżyczkami wtopionymi w bryłę wieży. Góruje ona nad nawą główną i transeptem. Dodatkowy akcent stanowi ośmioboczna wieżyczka na sygnaturkę przekryta hełmem igłowym umiejscowiona na przecięciu naw. Kościół wymurowano z cegły, dachy pokryto blachą miedzianą. Elewacje ceglane, nietynkowane, wymurowane zostały elementami z piaskowca, na kamiennym, lekko wysuniętym cokole. W elewacji frontowej dominuje wieża, w całości przesłaniająca korpus nawowy, a w niej: w przyziemiu wejście główne w otwartej arkadzie o lekko zaostrzonym łuku, ramowane analogicznymi kruchtami podcieniowymi z wejściami do naw bocznych. Ponad wejściem głównym wieża przepruta jest czteroarkadowym prześwitem z trzema zdwojonymi kolumienkami w kamiennej oprawie. W drugiej kondygnacji rozplanowano zdwojone, wysokie, ostrołukowe okno a na górze taras z balustradą a na nim ośmioboczna latarnia z kurtynowym murem zakończonym szczycikami obejmującymi podstawę hełmu. Wieża flankowana jest parą niższych, wtopionych w nią, różnej wysokości wież z klatkami schodowymi, nakrytych ostrosłupowymi daszkami. W elewacjach bocznych: pn. i pd. dominują duże, pojedyncze okna transeptu z podziałem maswerkowym. W ścianach prezbiterium rozmieszczono duże, zamknięte lukiem ostrym okna maswerkowe. Wnętrze, w którym dominuje nawa główna poszerzona o transept, nakryte jest sklepieniami krzyżowo – żebrowymi i ozdobione polichromią. Wnętrze zaopatrzono w wyposażenie dostosowane do stylistyki obiektu.

Oprac. Barbara Potera, OT NID w Rzeszowie, 14-02-2018 r.