Usytuowany na wzniesieniu w centrum Stronia Śląskiego jest jego najbardziej znaczącą dominanta architektoniczną.

Historia

Kościół w Strachocienie, później części Stronia Śląskiego wzmiankowany w 1264 r. (ecclesia Sreckeri). W 2 poł. XVI w. oraz w latach 1611–1623 użytkowany przez prostestantów. Katolicki w latach 1602–1611 oraz po 1624 r. Początkowo przyłączony do parafii w Bystrzycy Kłodzkiej i niedługo później ponownie erygowana w Strachocinie parafia. Obecny kościół par. pw. Św. biskupa Maternusa zbudowany w 2 poł. XVIII w. w stylu późnego baroku. Emporowo-bazylikowy, trójnawowy. Powiększony i wyposażony w latach 1811–1816. Zbudowana wieża i wykonana m.in. polichromia wnętrza kościoła w stylu łączącym elementy późnego baroku i wczesnego neoklasycyzmu. Dla upamiętnienia udziału w tym przedsięwzięciu właścicieli klucza Stronie oraz patronów kościoła umieszczony ponad portalem w elewacji wieży herb rodziny von Mutius. W latach sześćdziesiątych XIX w. dostawione do obu naw bocznych dwie identyczne kruchty ze schodkowymi szczytami, zbudowane w stylu historyzmu, z elementami stylu arkadowego i negotyku. Ok. 1880 r. wykonana neobarokowa polichromia sklepienia kościoła (H. Richter), w 1905 r. rozbudowana empora muzyczna, w latach 1907–1908 zmienione pokrycie dachu z gontowego na łupkowe, a w latach 1914–1915 przeprowadzona gruntowna renowacja kościoła, w tym jego polichromii. Renowacja polichromii przeprowadzona w duchu historyzmu i estetyki początków XX w. Barwne przedstawienia figuralne w plafonach i tondach wykonano w stylu historyzmu z odniesieniami do malarstwa wczesnorenesansowego. Monochromatyczną malaturę dekoracyjną utrzymano w stylu historyzmu, w duchu neobaroku łączonego z neoklasycyzmem.

Opis

Kościół pw. Matki Bożej Królowej Polski i Św. Maternusa murowany, tynkowany, orientowany, jednowieżowy, emporowo-bazylikowy, trójnawowy, z prezbiterium zamkniętym półkoliście. Prezbiterium i nawa środkowa nakryte jednym dachem. Nawy boczne z emporami i dwukondygnacjowe przybudówki przy prezbiterium zawierające loże patronackie przy prezbiterium scalone przestrzennie i nakryte wspólnymi dachami. W elewacji frontowej czworoboczna wieża flankowana dwiema przybudówkami ze schodami na chór muzyczny. Wieża nakryta bezprześwitowym baniastym hełmem. Elewacje kościoła tynkowane, rozczłonkowane podziałem ramowym. Okna naw bocznych (pod emporami) w formie owalnych okulusów. Pozostałe okna zamknięte łukami półkolistymi. Portal w elewacji wieży skromny, o łuku pełnym. Nad nim płycina z herbem rodziny von Mutius i datą 1816. W ścianie pn. nawy późnobarokowy, prosty, kamienny portal z przewiązkami oraz z kluczem. Otwory w kamiennych obramieniach lub w tynkowych opaskach. Wnętrze prezbiterium z kamiennymi portalami wewnętrznymi i powyżej z dwiema arkadami lóż patronackich. Ku nawie środkowej otwarte arkadami nawy boczne i empory. W zach. części nawy dwukondygnacjowy chór muzyczny z pełnymi balustradami. Wystrój wnętrza kościoła złożony z pilastrów z pseudomarmoryzowanymi trzonami i z profilowanego gzymsu koronującego. Nad gzymsem sklepienie kolebkowe z lunetami, w nawie dodatkowo z gurtami. Sklepienie ozdobione plafonami z przedstawieniami figuralnymi. W prezbiterium w plafonach wyobrażone: Zwiastowanie, Trójca Święta, Jezus w świątyni, Jezus wśród dzieci. W tondach wizerunki czterech Ewangelistów i czterech proroków. W nawie w plafonach przedstawione: Ostatnia wieczerza, Ukrzyżowanie, Wniebowstąpienie. Obok w tondach wyobrażone półpostacie czternastu świetych. Oprócz tego wnętrze kościoła ozdobione polichromią dekoracyjną, monochromatyczną, w kolorach szarości i błękitów, zdobiącą nisze okienne, podłucza arkad, balustrady empor, chóru muzycznego oraz sklepienia. W kompozycji wykorzystane: tablatura, ornament wstęgowo-cęgowy, kampanule, motywy muszlowe, wici roślinne z liśćmi akantu, czy też klasycystyczne girlandy z liści laurowych. Wyposażenie kościoła złożone z późnobarokowo-neoklasycystycznego ołtarza (3 ćw. XVIII w., 1819–1829), z neobarokowych ołtarzy bocznych w prezbiterium i ambony (3 ćw. XIX w.), z neobarokowych witraży w prezbiterium (3 ćw. XIX w., B. Schneider Regensburg) i z neoklasycystycznego prospektu organowego wykonanego przez Franza Luxa z Lądka Zdroju (1905).

Zabytek dostępny przez cały rok.

Opr. Iwona Rybka-Ceglecka, OT NID we Wrocławiu, 29.06.2016 r.