Poznaj lokalne zabytki


Wyraź zgodę na lokalizację i oglądaj zabytki w najbliższej okolicy

Zmień ustawienia przeglądarki aby zezwolić na pobranie lokalizacji
Strona korzysta z plików cookies. Dowiedz się więcej.

kościół parafialny pw. Wniebowzięcia Najświętszej Maryi Panny - Zabytek.pl

kościół parafialny pw. Wniebowzięcia Najświętszej Maryi Panny


kościół 1913 r. Konstancin-Jeziorna

Adres
Konstancin-Jeziorna

Lokalizacja
woj. mazowieckie, pow. piaseczyński, gm. Konstancin-Jeziorna - miasto

Niewielka świątynia w Konstancinie-Jeziornie o cechach neogotyckich jest jednym z wielu kościołów projektowanych przez Józefa Piusa Dziekońskiego, czołowego polskiego przedstawiciela historyzmu i prekursora stylu gotyku wiślano-bałtyckiego.

Razem z kościołem w Świerżach stanowi grupę skromnych realizacji, w których architekt poszukując postulowanej dla stylu narodowego swojskości wykorzystał zaczerpnięty z architektury drewnianej element frontowych podcieni. Świątynia ta została wybudowana i wyposażona z funduszy mieszkańców podwarszawskiego letniska i stanowi materialne świadectwo jego historii.

Historia

Parcelę pod budowę kościoła w Konstancinie podarował jeden z głównych inicjatorów założenia letniska hr. Witold Skórzewski. Była ona położona w sosnowym lesie na pd. brzegu rzeczki Wierzbówki ob. Małej, u zbiegu ulic Moniuszki ob. Piłsudskiego i Batorego, w pasie gruntów wzdłuż dopływu Jeziorki, które pierwotnie miały pozostać wolne od zabudowy willowej i służyć jako część terenów publicznej zieleni. Świątynia powstała w l. 1910-1911 z fundacji filantropki hr. Józefy z Iwaszkiewiczów Dąmbskiej zamieszkującej pobliską willę „Pod Dębem”. Projektantem obu tych budynków był uznany arch. Józef Pius Dziekoński. Kościół powstał wg skorygowanego w 1909 r. dwa lata wcześniejszego projektu przeznaczonego dla Strykowa. Jako współpracownika przy realizacji konstancińskiego kościoła wymienia się Zdzisława Mączeńskiego lub Konstantego Wojciechowskiego. Majstrem budowy kościoła był Gutt, a autorem części wystroju i wyposażenia Józef Rostkowski. Równocześnie z kościołem zbudowano plebanię. Świątynia została poświęcona 11 maja 1913 r. jako kościół filialny parafii w Słomczynie. Zmarła w 1915 r. fundatorka pozostawiła na rzecz świątyni w testamencie m in. meble, żyrandol i kinkiety zdobione jej herbowymi liśćmi dębu, a także fundusze na ogrodzenie z życzeniem, aby przypominało to z kościoła wilanowskiego. Być może z powodu wybuchu I wojny światowej powstało tylko proste ogrodzenie z siatką. W 1919 r. w kościele odpustową Mszę św. odprawił nuncjusz Achilles Ratti, późniejszy papież Pius XI. Od 1923 r. kościół podlegał nowoutworzonej parafii w Skolimowie. Boczne ołtarze i inne elementy wyposażenia świątyni fundowali mieszkańcy konstancińskich willi. W 1931 r. na wieży zainstalowano zegar zakupiony przez ewangelika Daniela Kraushara, właściciela willi „Słoneczna”. Po zakończeniu II wojny światowej zdewastowana świątynia została wyremontowana. Odnowiono dach, a wokół posadzono zieleń. W 1950 r. na wieży zostały zawieszone dwa nowe dzwony, w miejsce zrabowanych w 1940 r. przez Niemców. W 1964 r. w Konstancinie utworzono rektorat, co pozwoliło na prowadzenie akt metrykalnych i ksiąg parafialnych. W 1973 r. zlikwidowano lożę fundatorki przy prezbiterium. 1 września 1976 r. Prymas Polski Kardynał Stefan Wyszyński erygował przy kościele parafię. W l. 90-tych XX w. budynek świątyni przeszedł szereg prac remontowych, w czasie których m in. wymieniono pokrycie dachu, nawierzchnię wokół świątyni i wybudowano nowe ogrodzenie. W 1998 r. kościół został konsekrowany.

Opis

Kościół usytuowany jest we wsch. części miasta, po pd.-zach. stronie skrzyżowania ulic Piłsudskiego i Batorego w otoczeniu zabytkowej zieleni z przewagą lip i tuj. Do głównego wejścia świątyni od strony ul. Batorego prowadzi umieszczona na jego osi brama we współczesnym ogrodzeniu. Budynek kościoła jest murowany z cegły i nieotynkowany, z wyjątkiem niektórych elementów jak blendy, czy glify okien. Jego bryła złożona jest z prostokątnego korpusu nawowego, węższego i niższego prezbiterium zamkniętego trójbocznie ujętego po bokach zakrystiami (od pd. prostokątną, a od pn. na planie litery L). Od frontu dominuje masywna czworoboczna wieża zwężająca się ku górze, zwieńczona wysokim ośmiokątnym hełmem zakończonym kulą i krzyżem. Ma oszkarpowane naroża, a w dolnej kondygnacji ujęta jest z trzech stron arkadowym podcieniowym obejściem połączonym skośnie ze ścianą korpusu. Strome dachy świątyni kryte są dachówką. Korpus główny przykrywa dach dwuspadowy, łamany z niewielkimi lukarnami i górną połacią o nieco mniejszym stopniu nachylenia. Wieńczy go ażurowa spiczasta sygnaturka. Prezbiterium przykrywa dach dwuspadowy, a nad jego zamknięciem trójpołaciowy. Podcienia i zakrystie mają dachy pulpitowe (nad południową półszczytowy). Elewacje zdobią schodkowe szkarpy z uskokami krytymi dachówką, podłużne wąskie okna o szerokich glifach zamknięte półkoliście lub arkadowe blendy. W bocznych ścianach prezbiterium i zakrystii są też okulusy, a w szczytowych korpusu otwory owalne. W środkowych partiach bocznych elewacji wyróżniają się umieszczone w tynkowanych blendach 3 okna rozdzielone ceglanymi lizenami, z których środkowe jest wyższe. Wieńczą je umieszczone w partii dachu trójkątne ceglane szczyty. Elementy te imitują tradycyjną formę zakończenia transeptu. Elewacje wieży ponad dachami podcienia zdobią z 3 stron pojedyncze okna, a w górnej kondygnacji arkadowe otwory dzwonne z żaluzjami ujęte tynkowanymi blendami. Poniżej frontowego otworu dzwonnego, w którym mieści się zegar, pod zadaszeniem, znajduje się płycina w kształcie krzyża z datami 966-1966. Wnętrze korpusu dzielą dwa wieloboczne filary wspierające ciekawe kryształowe sklepienie rozpięte również nad prezbiterium. Dolną partię podpór zdobi romboidalna kryształowa dekoracja. Neogotyckie ołtarze i konfesjonały tworzą spójną całość z architekturą kościoła. Obraz umieszony w ołtarzu głównym aut. Bronisława Wiśniewskiego przedstawiający Wniebowzięcie Najświętszej Maryi Panny jest kopią dzieła Guida Reniego. Zachowane są też oryginalne witraże i posadzka z terakoty.

Zabytek dostępny w okolicach godzin nabożeństw.

Oprac. Małgorzata Laskowska-Adamowicz, OT NID w Warszawie., 21-03-2018 r.

Dane obiektu zostały uzupełnione przez użytkownika Jarosław Bochyński (JB).

Rodzaj: kościół

Styl architektoniczny: neogotycki

Materiał budowy:  ceglane

Forma ochrony: Rejestr zabytków, Ewidencja zabytków

Inspire id: PL.1.9.ZIPOZ.NID_N_14_BK.183337, PL.1.9.ZIPOZ.NID_E_14_BK.230709