kościół parafialny pw. św. Katarzyny i św. Stanisława - Zabytek.pl
kościół parafialny pw. św. Katarzyny i św. Stanisława
Adres
Kleczanów, 110
Lokalizacja
woj. świętokrzyskie,
pow. sandomierski,
gm. Obrazów
Historia
Zgodnie z miejscową tradycją, przekazaną przez ks. J. Wiśniewskiego, pierwsza świątynia w Kleczanowie powstała w końcu X w. Jej konsekracji miał dokonać św. Stanisław, a w 1240 r. mieli ją spalić Tatarzy. Drugi kościół miał natomiast zostać zbudowany dzięki staraniom Bolesława Wstydliwego w 2. poł. XIII w. i przetrwać aż do budowy obecnego kościoła. Spisy świętopietrza z lat 1325-27 oraz z 1355 r. nie wymieniają jednak Kleczanowa. Dopiero Długosz podaje, że istniał tu kościół drewniany pw. św. Katarzyny i św. Stanisława, którego plebanem był Szymon. Dane historyczne pozwalają zatem na określenie początków parafii pomiędzy 1355 r. a poł. XV w. Parafia kleczanowska została założona przez klasztor norbertanek, do którego wieś należała (stanowiąc od 1. poł. XIII w. uposażenie klasztoru w Krzyżanowicach, a od pocz. XV w. w Busku). Była to najpewniej malutka jednowioskowa parafia. Można przypuszczać, że kościół został wzniesiony na miejscu starszej kaplicy cmentarnej, ponieważ stoi pośrodku cmentarza funkcjonującego od poł. XII lub od XIII w. Kolejną świątynię ukończono zapewne w 1597 r., ale konsekrował ją dopiero 21.10.1633 r. biskup sufragan krakowski Tomasz Oborski. Wizytacja z 1604 r. poświadcza, że w Kleczanowie znajdował się nowo zbudowany przez jaśnie wielmożnego pana Oborskiego, kasztelana zawichojskiego (…) kościół parafialny, drewniany, nie konsekrowany, pod wezwaniem św. Katarzyny dziewicy i męczenniczki. Około 1690 r. kościół rozebrano i niedługo potem zbudowano nowy. Wizytacja z 1702 r. nie zawiera opisu kościoła. Zawiera go ta z 1727 r. oraz z 1782 r. Ich podobieństwo wskazuje, że kościół nie spłonął podczas pożaru plebani, ale konsekrowany został dopiero w 1751 r. z ręki biskupa krakowskiego Załuskiego. W 1775 r. kościół gruntownie wyremontowano. Akt wizytacji z 1782 r. podaje, że kościół zbudowany był na kamiennym fundamencie, a od północy i południa przylegały do niego kruchty. Już w XX w. zbudowano kruchtę od zachodu. Kościół odnawiano w 1902 i 1912 r., w 1913 r. jego wnętrze zostało pomalowane, w 1949 został na nowo oszalowany, a w 1977 r. przeszedł kolejny remont.
Opis
Kościół położony jest przy lokalnej drodze, prowadzącej do Starego Kleczanowa. Dawniej stanowił on centralny punkt osady. Jest to drewniany, orientowany kościół zbudowany na podmurówce kamiennej, w technice zrębowej, oszalowany i wzmocniony lisicami. W rzucie składa się z prostokątnej nawy, węższego, wielobocznie zamkniętego prezbiterium oraz z dostawionych od północy i południa zakrystii i kruchty (zwanej skarbczykiem). Dwuspadowe dachy, kryte są gontem. Nad nawą znajduje się sygnaturka w formie wieżyczki zwieńczonej latarnią z cebulastym hełmem z krzyżem na gałce. Od zachodu do nawy prowadzi kruchta wystawiona już w XX w. Wnętrze charakteryzuje polichromowany, płaski strop z fasetami. Na profilowanej, płasko wygiętej belce tęczowej znajduje się krucyfiks z dwoma puttami. Chór muzyczny wsparty jest na dwóch słupach. Ołtarz główny oraz ambona pochodzą zapewne z 1782 r., a dwa ołtarze boczne z 2. poł. XVII w. W kościele znajduje się również drewniana, barokowa chrzcielnica.
Po południowo-wschodniej stronie kościoła stoi drewniana dzwonnica zapewne z 1775 r., wzniesiona na planie kwadratu w konstrukcji słupowo-ramowej i oszalowana, kryta łamanym „polskim” dachem z gontu.
Z zewnątrz ogólnie dostępny, wewnątrz po uzgodnieniu z proboszczem
Oprac. Nina Glińska, NID OT Kielce, 19-01-2018
Rodzaj: kościół
Styl architektoniczny: nieznana
Materiał budowy:
drewniane
Forma ochrony: Rejestr zabytków, Ewidencja zabytków
Inspire id: PL.1.9.ZIPOZ.NID_N_26_BK.70913, PL.1.9.ZIPOZ.NID_E_26_BK.26288