Poznaj lokalne zabytki


Wyraź zgodę na lokalizację i oglądaj zabytki w najbliższej okolicy

Zmień ustawienia przeglądarki aby zezwolić na pobranie lokalizacji
Strona korzysta z plików cookies. Dowiedz się więcej.

hotel Monopol - Zabytek.pl

hotel Monopol


budynek użyteczności publicznej 1900 r. Katowice

Adres
Katowice, Dworcowa 5

Lokalizacja
woj. śląskie, pow. Katowice, gm. Katowice

Hotel „Monopol” wykazuje się wysokimi walorami artystycznymi.Wyróżnia się ciekawą eklektyczną architekturą łączącą elementy secesji oraz neogotyku.

Historia

Budowa obiektu rozpoczęła się w 1900 r. w miejscu dawnej kawiarni „Cafe Central”. Prawdopodobnie autorem obiektu był Ludwik Goldstein. Dwa lata później hotel został otwarty. Pierwszym jego właścicielem był Arnold Lustig. Od początku istnienia hotel cieszył się wysoka renomą. Już w 1904 r. otrzymał medal na wystawie hoteli. Lata świetności obiektu przypadają przede wszystkim na okres międzywojenny. Początkowo w budynku, od strony ul. Dworcowej, mieścił się fryzjer, kawiarnia oraz recepcja. W narożu ulic Dworcowej i Dyrekcyjnej znajdowało się biuro podróży „Orbis”. Natomiast przy ul. Dyrekcyjnej mieściła się restauracja i loteria „Kaftal”. Dzięki swojej dobrej lokalizacji, naprzeciwko dworca kolejowego, hotel cieszył się duża popularnością wśród turystów. Gościło w nim wiele znanych osobistości m.in.: Tadeusz Boy-Żeleński, Artur Rubinstein, Eugeniusz Bodo i Karol Szymanowski. W czasie II wojny światowej budynkiem zarządzali Niemcy, przez co hotel zaczął stopniowo tracić swoją renomę. Po wojnie w obiekcie miało swoją siedzibę kilka instytucji m.in.: PKO oraz katowicki oddział Polskiej Agencji Prasowej. W 1950 r. mieszczące się w budynku lokale gastronomiczne przemianowano na Gospody Spółdzielcze PPS. Ostatecznie zamknięto je w 1970 r. Od końca lat 80-tych obiekt nie był użytkowany. Dopiero na początku XXI w. podjęto działania mające na celu jego odrestaurowanie i przywrócenie do pierwotnej funkcji. Wyremontowany hotel został otwarty we wrześniu 2003 r. Obecnie jest to jedyny pięciogwiazdkowy hotel w Katowicach.

Opis

Zabudowania hotelu tworzą trzy kamienice o podobnym wystroju architektonicznym. Są to pięciokondygnacyjne budynki z użytkowym poddaszem, murowane, wzniesione z cegły. Elewacje frontowe obłożone są białą, glazurowaną cegłą z dekoracjami w postaci kamiennych płycin. Zespół został wzniesiony na planie zbliżonym do litery „L”. Całe założenie jest pięciokondygnacyjne, podpiwniczone, z użytkowym poddaszem, przekryte dwuspadowym dachem.

Fasada frontowa jest podzielona na dwie części. Partia parterowa jest wyróżniona boniowaniem. Umieszczono w niej rząd witrynowych okien zamkniętych łukiem półkolistym. W zachodniej części elewacji na drugiej osi umieszczono trójkondygnacyjny, prostokątny wykusz. W jego partii frontowej mieszczą się podwójne, prostokątne, czterodzielne okna zamkniętymi łukiem półkolistym, a na jego bokach znajdują się, mniejsze, prostokątne okna. Zwieńczenie wykusza stanowi trójkątny szczyt wypełniony dekoracją. Okna poszczególnych kondygnacji otaczają ozdobne opaski, a piętra oddzielone są między sobą kamiennymi płycinami wypełnionymi dekoracją roślinną i antropomorficzną. Pierwszą kondygnację elewacji zachodniej stanowi rząd okien: jedno szersze, sześciodzielne, pozostałe są prostokątne, czterodzielne zamknięte łukiem odcinkowym. W drugiej kondygnacji analogiczne okna różniące się opaskami. Na kolejnym piętrze jedno sześciodzielne okno zamknięte zwieńczeniem o kształcie trapezu. Pozostałe okna są prostokątne, czterodzielne. Na czwartej kondygnacji od jedno, sześciodzielne okno o trapezoidalnym szczycie, obok znajduje się otwór okienny jest sześciodzielny zwieńczony łukiem półkolistym, kolejne również sześciodzielne z charakterystyczną kamienną dekoracją. Obok znajdują się prostokątne, czterodzielne okna zwieńczone łukiem odcinkowym. Nad drugą i trzecią osią znajduje się trójkątne zwieńczenie z kamiennymi płycinami oraz okrągłym oknem. W dolnej części nakłada się na nie trójkątny szczyt znajdujący się nad wykuszem. Okna poddasza są potrójne, prostokątne.

W elewacji od strony wschodniej analogicznie część przyziemia jest boniowana z rzędem witrynowych okien zamkniętych półkoliście. Parter i pierwszą kondygnację oddziela wystający gzyms. Okna piętra są nieco wyżej usytuowane niż te umieszczone w części zachodniej elewacji. W rzędzie umieszczono dwa podwójne prostokątne okna zamknięte półkoliście, znajdujące się na osiach skrajnych

Na skrajnej osi znajduje się pięciokondygnacyjny narożnik. W części przyziemia mieści się otwór wejściowy z ozdobnym portalem zamkniętym łukiem półkolistym. Drzwi są całkowicie przeszklone, jednoskrzydłowe, z nadświetlem. Na pierwszej kondygnacji umieszczono narożny balkon wsparty na kolumience, zdobiony kamiennymi, prostokątnymi płycinami z dekoracją antropomorficzną i roślinną. Powyżej umieszczono po jednym, prostokątnym oknie na każdym boku naroża. Trzecią i czwartą kondygnację przechodzi w formę trójboczną. Na każdej części znajduje się wąskie, prostokątne, dwudzielne okna. Poszczególne otwory okienne zdobione są ozdobnymi opaskami i oddzielają je kamienne, prostokątne płyciny wypełnione motywami roślinnymi i antropomorficznymi. Część narożna zwieńczona jest hełmem cebulastym zakończonym iglicą.

Środkowa część budynku przekryta jest szklanym dachem, który znajduje się nad salą restauracyjną. Boczne części sali stanowią otwarte korytarze prowadzące do poszczególnych pokoi. Na piętra prowadzi przeszklona winda. Z elementów oryginalnego wyposażenia należy wyróżnić mozaikę podłogową znajdującą się przy recepcji.

Budynek dla zwiedzających jest dostępny z zewnątrz.

Oprac. Sabina Rotowska, OT NID w Katowicach, 09-03-2016 r.

Rodzaj: budynek użyteczności publicznej

Styl architektoniczny: eklektyczny

Materiał budowy:  ceglane

Forma ochrony: Rejestr zabytków

Inspire id: PL.1.9.ZIPOZ.NID_N_24_BK.105038