Poznaj lokalne zabytki


Wyraź zgodę na lokalizację i oglądaj zabytki w najbliższej okolicy

Zmień ustawienia przeglądarki aby zezwolić na pobranie lokalizacji
Strona korzysta z plików cookies. Dowiedz się więcej.

grodzisko, st. 2 - Zabytek.pl

grodzisko, st. 2


grodzisko 1. poł. VIII w. Kamieniec

Adres
Kamieniec

Lokalizacja
woj. śląskie, pow. tarnogórski, gm. Zbrosławice

Wczesnośredniowieczne grodzisko z okresu plemiennego w Kamieńcu jest obiektem unikatowym, jedynym tego rodzaju w powiacie i jednym z niewielu na terenie woj.

śląskiego. Chociaż relikty umocnień są prawie zupełnie zniwelowane to zachowały się nawarstwienia kulturowe zawierające ruchome i nieruchome zabytki archeologiczne. Autentyczne pozostałości wczesnośredniowiecznego grodu, a także osady kultury łużyckiej z wczesnej epoki żelaza posiadają dużą wartość naukową i zabytkową.

Usytuowanie i opis

Stanowisko znajduje się w południowo-wschodniej części wsi, na wyniosłym cyplu, nad rzeką Dramą. Gród wybudowano w miejscu z natury obronnym, założenie było jednoczęściowe i miało prostą formę umocnień składających się z pojedynczego wału i fosy. Relikty umocnień są słabo czytelne w terenie ponieważ cały obszar stanowiska jest mocno zniwelowany przez orkę. Grodzisko ma w przybliżeniu owalno-kolisty kształt i pow. ok. 0,6 ha. Podczas archeologicznych badań wykopaliskowych zarejestrowano ciągnący się od strony południowo-wschodniej wał i przyległą do niego od strony zewnętrznej fosę, która obecnie jest całkowicie zasypana i niewidoczna. Wał miał konstrukcję drewniano-ziemną, a dodatkowo miejscami był licowany wapiennymi płytami kamiennymi (głównie od strony zewnętrznej). Jego szerokość u podstawy wynosiła ok. 7,6 m, a liczne drewniane resztki sugerują, że zwieńczenie wału mogło być dosyć rozbudowane. We wszystkich wykopach archeologicznych naruszających pozostałości drewniano-ziemnego wału natrafiono na warstwę spalenizny świadczącą o jego gwałtownej destrukcji. Fosa miała szerokość ok. 9 m i głębokość ok. 2,8 m. Warstwy kulturowe na majdanie mają miąższość 30-40 cm, a pod nimi zalegają pradziejowe i wczesnośredniowieczne obiekty archeologiczne.

Historia

Na stanowisku odkryto osadę kultury łużyckiej datowaną na wczesną epokę żelaza, czyli ok. 750-400 p.n.e. W starszej literaturze przedmiotu osadę kultury łużyckiej w Kamieńcu uważa się za obronną, jednak wg. Dominika Abłamowicza nie była ona ufortyfikowana. Umocnienia zostały wzniesione dopiero we wczesnym średniowieczu w 1. połowie VIII w., a słowiański gród wybudowano na miejscu osady otwartej, która istniała tu już od przełomu VII i VIII w. Założenie obronne zostało zniszczone pod koniec IX w., co według hipotezy Dominika Abłamowicza można łączyć z najazdem wielkomorawskiego księcia Świętopełka (ur. ok. 844 - zm. 894 r.), który miał miejsce między 874 a 885 r. W tym miejscu trzeba dodać, że analogiczną hipotezę lansował już Jerzy Szydłowski, w kontekście grodów plemienia Golęszyców (łacińskie Golensizi), których relikty odkryto w Lubomi, powiat wodzisławski i Międzyświeciu, powiat cieszyński.

Stan i wyniki badań

Prace wykopaliskowe na stanowisku prowadził Jerzy Szydłowski (w latach 1958, 1964, 1965, 1972, 1973, 1986-88). Pozwoliły one rozpoznać zabytek i pozyskać liczne zabytki ruchome datowane na wczesną epokę żelaza i wczesne średniowiecze.

Zabytek jest dostępny przez cały rok. Zabytki i dokumentacja z badań archeologicznych znajdują się w Muzeum Śląskim w Katowicach.

Oprac. Michał Bugaj, OT NID w Katowicach, 06.11.2014 r.

Bibliografia

  • Abłamowicz D., Osadnictwo grodowe na Górnym Śląsku we wczesnej fazie wczesnego średniowiecza, Śląskie Prace Prahistoryczne 1991, t. 2, 107-121.
  • Abłamowicz D., Chronologia grodziska w Kamieńcu, gm. Zbrosławice, woj. Katowice, Śląskie Prace Prahistoryczne 1991, t. 2, 207-218.
  • Foltyn E.M., Foltyn E., Ziemie Górnego Śląska od epoki kamienia do wczesnego średniowiecza, Katowice 2012.
  • Gedl M., Kultura Łużycka na Górnym Śląsku, Wrocław-Warszawa-Kraków 1962.
  • Informator Archeologiczny., Informator Archeologiczny. Badania rok 1986, Warszawa 1987.
  • Informator Archeologiczny., Informator Archeologiczny. Badania rok 1987, Warszawa 1988.
  • Informator Archeologiczny., Informator Archeologiczny. Badania rok 1988, Warszawa 1992.
  • Jaworski K. Wczesne średniowiecze, (w:) E. Tomczak (red.), Archeologia. Górny Śląsk. Katowice, 2013, s. 183.

Rodzaj: grodzisko

Forma ochrony: Rejestr zabytków, Ewidencja zabytków

Inspire id: PL.1.9.ZIPOZ.NID_A_24_AR.33723, PL.1.9.ZIPOZ.NID_E_24_AR.453869