kościół filialny pw. św. Bartłomieja - Zabytek.pl
Adres
Kalsko
Lokalizacja
woj. lubuskie, pow. międzyrzecki, gm. Międzyrzecz - obszar wiejski
Historia
Pierwszy kościół został wzniesiony przez cystersów, do których wieś należała od 1390 r. Nie jest znany jego dokładny czas budowy, ale wiadomo, że początkowo miał status parafialnego, a z czasem został włączony do parafii w Rokitnie. Kolejny kościół cystersi wybudowali w 1661 r. (konsekrowany w 1669 r.), po tym jak przejęli parafię w Rokitnie. W 1688 r. świątynia oraz zabudowa wsi zostały zniszczone na skutek pożaru. Dzięki staraniom cysterskiego opata klasztoru w Bledzewie - Jana Białobłockiego oraz składkom mieszkańców wsi kościół odbudowano w latach 1692-1693. Wzniesiony w konstrukcji zrębowej, dodatkowo w XVIII w. został otoczony zewnętrzną konstrukcją szkieletową. W połowie XIX w. dobudowano murowaną zakrystię po północnej stronie. Wymieniono także stolarkę okienną i zlikwidowano wejście po stronie południowej. W latach 60. XX w. wzniesiono murowaną kruchtę na miejscu drewnianej.
Opis
Kościół pw. św. Bartłomieja Apostoła usytuowany jest na placu w centrum wsi, otoczony kamiennym murem. Budowla jest orientowana. Obiekt został wzniesiony w konstrukcji zrębowej, później obudowanej konstrukcją szkieletową z ceglanym wypełnieniem. Salowy, z wyodrębnionym prostokątnym prezbiterium, zamkniętym trójbocznie. Bryła urozmaicona przybudówką murowanej zakrystii o prostokątnym rzucie po północnej stronie, kruchtą na rzucie kwadratu od zachodu oraz czworoboczną wieżą wyprowadzoną z połaci dachu w części zachodniej. Dach nad korpusem głównym dwuspadowy, nad prezbiterium wielospadowy, przechodzący w jednospadowy nad zakrystią, o pokryciu z dachówki ceramicznej. Kruchta przekryta daszkiem dwuspadowym a wieża zwieńczona hełmem baniastym z latarnią, o pokryciu z blachy. Elewacje organizuje szkieletowy układ konstrukcyjny, z wyjątkiem oszalowanej deskami elewacji zachodniej i otynkowanych ścian zakrystii i kruchty. Na wschodniej elewacji występują rzadko spotykane w tego typu budowlach owalne okna. Wnętrze z widoczną konstrukcją zrębową zostało przekryte stropem belkowym, wtórnie przesłonięty deskami. Między prezbiterium i nawą znajduje się ściana łuku tęczowego o nieregularnym wykroju z profilowaną belką tęczową. Z oryginalnego wyposażenia zachowała się na ścianie zachodniej empora o ażurowej balustradzie z prospektem organowym, XIX-wieczny ołtarz główny, barokowy feretron, ołtarze boczne i krucyfiksy nad belką tęczową, ławki.
Dostęp do zabytku ograniczony. Możliwość zwiedzania po wcześniejszym uzgodnieniu telefonicznym.
Oprac. Marta Kłaczkowska, OT NID w Zielonej Górze, 28-03-2017 r.
Rodzaj: kościół
Styl architektoniczny: nieznana
Materiał budowy:
drewniane
Forma ochrony: Rejestr zabytków, Ewidencja zabytków
Inspire id: PL.1.9.ZIPOZ.NID_N_08_BK.32594, PL.1.9.ZIPOZ.NID_E_08_BK.125132