Zabytek o znacznych walorach historycznych, architektonicznych i krajobrazowych. Wyróżnia się zastosowaniem licznych kamiennych detali, co jest charakterystyczne dla projektów architektonicznych Jana Sas-Zubrzyckiego.

Historia

Jordanów jest miastem założonym w 1564 r. na terenie wsi Malejowa przez wojewodę krakowskiego Wawrzyńca Spytka Jordana, herbu Trąby. Pierwszy drewniany kościół (kaplicę ?) wzniesiono tu w 1. poł. XVI w., a rozebrano w 1755. W 1576 z inicjatywy Anny z Sieniawy, wdowy po Wawrzyńcu Spytku Jordanie, rozpoczęto budowę drugiej, drewnianej świątyni, którą ukończono w 1579. W 1856 miejscowy kościół otrzymał status parafialnego – do tej pory Jordanów należał do parafii w pobliskiej Łętowni. Na jego miejscu w latach 1908-1913 powstała nowa, okazała, zachowana do dzisiaj świątynia. Budowla wzniesiono według planów profesora Politechniki Lwowskiej, architekta Jana Sas-Zubrzyckiego, z inicjatywy miejscowego proboszcza ks. Ludwika Choróbskiego. Dopiero w 1972 kościół konsekrował metropolita krakowski kardynał Karol Wojtyła.

Opis

Kościół murowany z cegły z użyciem kamienia. Świątynia w układzie bazylikowym z trójnawowym transeptem i z wielobocznie zamkniętym prezbiterium. Nawę główną i transept nakrywają dachy dwuspadowe, a nawy pulpitowe. Przy nawie od frontu znajduje się kwadratowa wieża z wieloboczną wieżyczką mieszczącą schody. Wieżę nakrywa hełm ostrosłupowy ujęty małymi wieżyczkami. Podobny hełm wieńczy wieżyczkę na skrzyżowaniu transeptu i nawy. Fasadę zdobi ostrołukowy portal ze szczytem schodkowo-sterczynowym. Nad szczytem znajduje się rozeta, wyżej okna i tarcze zegarowe. Ściany transeptu ożywione są ostrołukowymi oknami we wnękach, zwieńczone szczytami uskokowo-sterczynowymi, w których znajdują się lizeny i blendy. Szczyty naw bocznych są uskokowo-sterczynowe. Elewacje zewnętrzne, z wyjątkiem wieży opinają przypory, a ściany naw głównej i transeptu ożywiają blendy. Okna ostro- i okrągłołukowe. Nad nawą sklepienia krzyżowo-żebrowe, nad prezbiterium kolebkowe na gurtach z lunetami i żebrami, w apsydzie sklepienie parasolowe, w nawach bocznych krzyżowe, w kaplicy trójpodporowe. Nad skrzyżowaniem nawy z transeptem wewnątrz dachu ukryta jest kopuła ze sklepieniem gwiaździstym. Na styku naw bocznych korpusu i transeptu, kruchty, przy prezbiterium znajduje się piętrowa zakrystia. Nawy oddzielone są arkadami ostrołukowymi na kolumnach. Ściany wewnątrz ożywiają gzymsy, lizeny i ostrołukowe blendy. W kościele znajduje się pięć neogotyckich ołtarzy bocznych z pocz. XX w. W rokokowym ołtarzu głównym z 2. poł. XVIII w. umieszczony jest obraz Matki Bożej, kopia obrazu jasnogórskiego. Obraz ten pierwotnie znajdował się w poprzednim kościele, a pierwsza wzmianka o nim pochodzi z 1618. Wizerunek nazywany Matką Boską Jordanowską otaczany jest od wieków czcią przez mieszkańców Jordanowa. Współcześnie wyrazem tego kultu była koronacja obrazu dokonana w 1994  przez metropolitę krakowskiego kardynała Franciszka Macharskiego, a także podniesienie w 1999 jordanowskiego kościoła do godności sanktuarium. W wyposażeniu świątyni znajduje się kilka obrazów z XVI-XVII w. Do najcenniejszych należą manierystyczne przedstawienia św. Trójcy z 3. ćw. XVI w z portretem Wawrzyńca Spytka Jordana z rodziną i obraz Nawiedzenia z portretem Elżbiety z Jordanów i jej rodziny, z ok. 1580. Obrazy te pierwotnie były częściami tryptyku w ołtarzu głównym w poprzednim kościele. Neogotyckie ambona, konfesjonały i organy w kościele wykonane zostały na początku XX w.

Zabytek dostępny.

Oprac. Tadeusz Śledzikowski, OT NID w Krakowie, 19-03-2020 r.