Poznaj lokalne zabytki


Wyraź zgodę na lokalizację i oglądaj zabytki w najbliższej okolicy

Zmień ustawienia przeglądarki aby zezwolić na pobranie lokalizacji
Strona korzysta z plików cookies. Dowiedz się więcej.

kościół ewangelicki, ob. rzymskokatolicki filialny pw. Narodzenia Najświętszej Marii Panny - Zabytek.pl

kościół ewangelicki, ob. rzymskokatolicki filialny pw. Narodzenia Najświętszej Marii Panny


kościół XVI w. Jędrzychowice

Adres
Jędrzychowice, 9

Lokalizacja
woj. dolnośląskie, pow. zgorzelecki, gm. Zgorzelec

Niewielki, romańsko-wczesnogotycki kościół bezwieżowy stanowi charakterystyczny przykład wiejskiej świątyni z terenu Górnych Łużyc.

Otoczony jest cmentarzem z kamiennym murem o wyraźnych cechach obronnych.

Historia

Kościół wzniesiony został w 2. poł. XIII w., a jego istnienie potwierdzono źródłowo w 1346 r. W 1. poł. XV przesklepione zostało prezbiterium, a w 1614 r. zrealizowano sklepienie nawy. Pozostałe przebudowy świątyni miały miejsce w 1578, ok. 1650, w 1729 oraz 1843 r. Być może podczas tej ostatniej dodano krużganek przy południowej elewacji. W pocz. XX w. od zachodu dostawiona została kruchta, a kościół poddano renowacji. 

Opis

Świątynia usytuowana jest w zachodniej części siedliska miejscowości. Utrzymana w stylu wczesnogotyckim z elementami romanizmu, reprezentuje typ niewielkiego, górnołużyckiego kościoła wiejskiego. Jest to orientowany, jednonawowy obiekt wzniesiony z kamienia łamanego i ciosowego. Oparty został na planie prostokąta z węższym prezbiterium i pięcioboczną absydą. Od strony południowej do prezbiterium dostawiono aneks zakrystii, a do korpusu pięcioprzęsłowy, arkadowy krużganek. Od zachodu znalazła się niewielka kruchta. Kościół nakryto zespołem dachów dwuspadowych, jedynie absyda oraz kruchta otrzymały dachy wielopołaciowe. Krużganek nakryto pulpitowo. Na kalenicy dachu korpusu umieszczona została wysoka, szalowana deskami, ośmioboczna sygnaturka, którą zwieńczył baniasty hełm z iglicą – elementem charakterystycznym dla Górnych Łużyc. W otynkowanych elewacjach kościoła umieszczony został szereg wysokich okien, które wskutek nowożytnych przebudów otrzymały zamknięcie koszowe. Pozostawiono jednak ich pierwotne, ciosowe oprawy zamknięte łagodnym łukiem ostrym. W ścianach absydy i prezbiterium przepruto wąskie, mocno rozglifione okna szczelinowe, zamknięte półkoliście i również umieszczone w ostrołukowych oprawach. W murze zakrystii osadzono wczesnogotycki, kamienny, sfazowany, prostokątny portal z wklęsłymi rozetami. We wschodnich szczytach kościoła znalazł się ponadto skromny ornament w postaci płaskorzeźbionych masek o późnoromańskich formach. Nawę świątyni osłoniła kolebka z lunetami i pasową dekoracją ceramiczną. Prezbiterium sklepiono sieciowo, absydę – wielopolowo, opierając sklepienie na żebrach. W absydzie zrealizowano sklepienie krzyżowe. We wnętrzu, na północnej i południowej ścianie prezbiterium w pocz. XX w. odkryto renesansowe polichromie, m.in. z przedstawieniem Chrystusa w Ogrójcu oraz św. Jerzego walczącego ze smokiem, a na północnej ścianie nawy – wizerunek Madonny z Dzieciątkiem i św. Barbarą. 

Wyposażenie kościoła stanowi późnorenesansowy ołtarz główny z 1. ćw. XVII w. oraz ambona z 1909 r., a także prospekt organowy z 1722 r. Znajduje się tu też szereg epitafiów przedstawicieli rodów von Ritter i von Hoffmann z XVII i XVIII w. Kościół otoczony jest cmentarzem ze wzmocnionym skarpami, okazałym, kamiennym murem ogrodzeniowym. W południowym odcinku muru umieszczona została brama. 

Kościół dostępny z zewnątrz bez ograniczeń, wnętrza wyłącznie podczas nabożeństw. Informacja w parafii.

Oprac. Piotr Roczek, OT NID we Wrocławiu, 22.01.2019 r.

Rodzaj: kościół

Styl architektoniczny: gotycki

Materiał budowy:  kamienne

Forma ochrony: Rejestr zabytków

Inspire id: PL.1.9.ZIPOZ.NID_N_02_BK.87368