pałac - Zabytek.pl
Adres
Jałowiec, 22
Lokalizacja
woj. dolnośląskie, pow. lubański, gm. Lubań
poł. XIX w., stanowił wyraz ambicji i aspiracji bogatego mieszczanina.
Historia
Budynek wzniesiony został 1817 bądź 1828 r. dla kupca Lachmanna z Gryfowa, być może z wykorzystaniem murów piwnic starszego, barokowego pałacu rodu von Salza, zniszczonego w 2. poł. XVIII w. Obecnie nie jest użytkowany. Na wschód od pałacu założono folwark. Po zachodniej stronie budynku urządzony został park z cmentarzem rodzinnym, w obrębie którego wzniesiono mauzoleum syna właścicieli majątku, poległego w 1870 r. w wojnie francusko-pruskiej. Założenie parkowe pod koniec lat 30. XX w. przecięte zostało drogą.
Opis
Pałac usytuowany jest w środkowej części wsi, po wschodniej stronie głównej drogi, której obecny przebieg wytyczono przed rokiem 1940. Stanowi zamknięcie południowo-zachodniej pierzei czworobocznego folwarku. Jest to wolnostojący budynek o dwóch kondygnacjach, murowany z kamienia i cegły, oparty na planie prostokąta. jego kubiczna, osadzona na niskim cokole bryła zwieńczona została czterospadowym dachem. W dziewięcioosiowej fasadzie (od strony wschodniej) i w elewacji tylnej (zachodniej) umieszczone zostały pośrodku trójosiowe ryzality pozorne. Każdy z nich poprzedzony został tarasowym portykiem, wspartym na doryckich kolumnach, którym w partii piętra odpowiadają pilastry w stylu jońskim. W polu frontowego tympanonu umieszczone zostały stylizowane płaskorzeźby, związane z uprawą roli: bogini Maja, chłopiec kopiący ziemię, kaganek z oliwą oraz kielich wina, symbolizujące dary natury, a także globus – symbol pór roku. W tympanonie tylnym umieszczono herb von Lachmannów w otoczeniu personifikacji Fortuny i Prudentii. Tynkowane elewacje pokryto w przyziemiu płytkimi pasami boni. Boniowaniem w układzie naprzemiennym podkreślone zostały również naroża budynku. Prostokątne okna osadzono w tynkowych opaskach, opatrując wspartymi na konsolach podokiennikami. Krosnowa stolarka okienna otrzymała drobne podziały kwaterowe. Tarasy opatrzono metalowymi balustradami o delikatnych formach. Trójtraktowe wnętrza rozplanowane zostały regularnie, z sienią i klatką schodową na osi. Część pomieszczeń parteru przesklepiono.
Budynek dostępny z zewnątrz bez ograniczeń. Wnętrza nieudostępniane zwiedzającym.
Oprac. Piotr Roczek, OT NID we Wrocławiu, 25.03.2019 r.
Rodzaj: pałac
Styl architektoniczny: klasycystyczny
Materiał budowy:
ceglane
Forma ochrony: Rejestr zabytków, Ewidencja zabytków
Inspire id: PL.1.9.ZIPOZ.NID_N_02_BK.80276, PL.1.9.ZIPOZ.NID_E_02_BK.84118