Historia

Dzieje parafii w Iłowie sięgają prawdopodobnie XII wieku. Obecny kościół został wzniesiony w 1781 r. z fundacji Adama Lasockiego, kasztelana sochaczewskiego, późniejszego marszałka Trybunału Koronnego. Z 1. poł. XIX w. pochodzą murowana dzwonnica wraz z ogrodzeniem i czterema kaplicami. Generalny remont kościoła przeprowadzono w 1868 roku. W 1915 roku obiekt został zniszczony przez pożar. Trwającą sześć lat odbudowę prowadził budowniczy Henryk Kudera. Podczas II wojny światowej budynek służył Niemcom jako magazyn zbożowy. W 1944 r. obiekt w wyniku działań wojennych ponownie spłonął, ale już cztery lata później został zrekonstruowany przez architekta Bruna Zborowskiego. Trzeci raz kościół palił się w 1969 roku. Konsekracja odbudowanej świątyni odbyła się w 1976 roku.

Opis

Kościół pw. Podwyższenia Krzyża Świętego znajduje się na naturalnym wzniesieniu, na płn.-zach. od rynku w Iłowie, położonego ok. 20 km od Sochaczewa. Teren kościelny jest ogrodzony ceglanym, otynkowanym murem, w którego zaokrąglonych narożach znajdują się cztery kaplice. Na wschód od kościoła znajduje się dzwonnica.

Kościół jest murowany z cegły, otynkowany. Wzniesiony na rzucie prostokąta, salowy z węższym prezbiterium zamkniętym trójbocznie, z dwoma oszkarpowanymi dobudówkami. Od strony płn.-zach. znajduje się zakrystia z poddaszem, a od strony płd.-wsch. kaplica pw. św. Stanisława Kostki. Całość przykryta jest dachem z blachy cynkowej, dwuspadowym nad nawą i przybudówkami, trójdzielnym nad prezbiterium. Na kalenicy przy prezbiterium znajduje się trzykondygnacyjna, ażurowa sygnaturka, nad kaplicą św. Stanisława Kostki dwustrefowa kopułka.

Wszystkie elewacje kościoła rozczłonkowane są pilastrami. W fasadzie na środkowej osi znajduje się wejście główne i okno w drugiej kondygnacji. Ponad zadaszonym gzymsem szczyt z okulusem na cokole, ujęty spływami po obu stronach i zwieńczony naczółkiem o łuku odcinkowym. W elewacjach bocznych po trzy okna zamknięte odcinkowo.

Wewnątrz prezbiterium nieznacznie wzniesione ponad poziom posadzki. W ołtarzu głównym rzeźba Ukrzyżowania. Ołtarz posoborowy stanowi dar Polonii z Chicago. Ściany naw rozczłonkowane pilastrami toskańskimi. Na zakończeniu naw ołtarze boczne w zaokrąglonych narożnikach z przedstawieniami Serca Jezusa i Matki Bożej Częstochowskiej. W oknach naw i prezbiterium witraże. Nawy przykrywa strop, chór muzyczny przesklepiony krzyżowo.

Obiekt dostępny do zwiedzania po nabożeństwach.

Bartłomiej Modrzewski, NID OTW, 3 sierpnia 2017