wiatrak paltrak - Zabytek.pl
Adres
Gumienice
Lokalizacja
woj. wielkopolskie, pow. gostyński, gm. Pogorzela - obszar wiejski
Historia
Miejscowość Gumienice położona jest w odległości ok. 5 km na pd. zach. od Pogorzeli, na pd. wsch. od Gostynia. Leży po wsch. stronie traktu asfaltowego biegnącego od Pogorzeli do Pępowa i dalej do Miejskiej Górki. Od tej drogi odchodzi w kierunku pd-wsch. szosa asfaltowa, po obu stronach której znajdują się zabudowania chłopskie wsi Gumienice.
Wiatrak-paltrak (obecnie młyn motorowy) położony jest w połowie długości wsi, ok. 300 m na pn. od zabudowy wiejskiej, w terenie płaskim, w otoczeniu pół uprawnych. Do wiatraka prowadzi droga polna, w części brukowana. Wiatrak-paltrak od strony pn. sąsiaduje (i częściowo przylega) z nowszym murowanym, parterowym budynkiem mieszkalno-magazynowym, do którego od pn. przylega drewniany garaż.
Wiatrak-paltrak został zbudowany w 1873 r. w Kobylinie, zapewne przy wykorzystaniu części starszego wiatraka z 1771 roku. Został przeniesiony na obecne miejsce w 1921 r. zapewne przez G. Meuhlnickela. Jako właściciel młyna w Gumienicach wzmiankowany jest on w 1928 roku. W 1942 r. założono w wiatraku łuszczarkę przeniesioną z wiatraka Czesława Dolińskiego ze Smolic. W 1942 r. wymieniono połamane śmigi. W czasie wojny wiatrak-paltrak od Meuhlnickela nabył Władysław Zbyszewski, który już wcześniej pracował w nim jako młynarz. Do początku lat 50. wiatrak miał napęd tradycyjny, a od 1964 r. by napędzany przez silnik elektryczny. Jeszcze w 1988 r. istniał wał skrzydłowy, koło paleczne oraz cztery śmigi.
-
Gumienice, wiatrak, widok od południa, stan na 2014 r., fot. Beata Marzęta. -
Gumienice, wiatrak, widok od południa, stan na 2014 r., fot. Beata Marzęta.
-
Gumienice, wiatrak, widok od zachodu, stan na 2014 r., fot. Beata Marzęta.
-
Gumienice, wiatrak, widok od zachodu, stan na 2014 r., fot. Beata Marzęta.
Opis
Wiatrak posadowiony jest na podmurówce z cegły ceramicznej na planie koła. Budynek wiatraka spoczywa na krótkiej drewnianej osi oraz na żelaznych rolkach obracających się po szynie położonej na okrągłym fundamencie. Jest to budowla trzykondygnacyjna, założona na planie prostokąta zbliżonego do kwadratu o wymiarach 5,6 x 5,8 m. Do wnętrza prowadzą schody z gankiem na pierwszej kondygnacji. Ściany ruchomego pierwotnie korpusu wiatraka są drewniane, konstrukcji szkieletowej, z masywniejszymi słupami narożnymi. Drewniane oszalowanie od strony wietrznej i ścian bocznych korpusu głównego wiatraka obite wtórnie blachą i eternitem. Budynek przykrywa dach dwuspadowy z naczółkiem od strony ściany wietrznej, konstrukcji krokwiowo-jętkowej, pokryty wtórnie blachą falistą. Nad kalenicą, bliżej szczytu wsch. umieszczone jest metalowa chorągiewka z wyciętymi datownikami - 1771, 1873 i inicjałami CM.
Obiekt prywatny, dostępny z zewnątrz.
oprac. Beata Marzęta, OT NID w Poznaniu, 31-10-2014 r.
Rodzaj: wiatrak
Styl architektoniczny: nieznana
Materiał budowy:
drewniane
Forma ochrony: Rejestr zabytków, Ewidencja zabytków
Inspire id: PL.1.9.ZIPOZ.NID_N_30_BL.40180, PL.1.9.ZIPOZ.NID_E_30_BL.9188
Zobacz dokumentację zabytku
2 dokumenty
-
Karta biała
14Karta biała
-
Karta biała
4Karta biała
Zobacz także w najbliższej okolicy
9 obiektów
-
Dodaj do ulubionych Przejdź do podstrony obiektu ślad osadniczy, st. 3
Zalesie Wielkieślad osadniczy, st. 3
-
Dodaj do ulubionych Przejdź do podstrony obiektu ślad osadniczy, st. 5
Gumieniceślad osadniczy, st. 5
-
Dodaj do ulubionych Przejdź do podstrony obiektu ślad osadniczy, st. 4
Gumieniceślad osadniczy, st. 4
-
Dodaj do ulubionych Przejdź do podstrony obiektu ślad osadniczy, st. 3
Gumieniceślad osadniczy, st. 3
-
Dodaj do ulubionych Przejdź do podstrony obiektu ślad osadniczy, st. 2
Gumieniceślad osadniczy, st. 2
-
Dodaj do ulubionych Przejdź do podstrony obiektu ślad osadniczy, st. 1
Gumieniceślad osadniczy, st. 1
-
Dodaj do ulubionych Przejdź do podstrony obiektu ślad osadniczy, st. 2
Głuchówślad osadniczy, st. 2
9Pokaż wszystkie