Poznaj lokalne zabytki


Wyraź zgodę na lokalizację i oglądaj zabytki w najbliższej okolicy

Zmień ustawienia przeglądarki aby zezwolić na pobranie lokalizacji
Strona korzysta z plików cookies. Dowiedz się więcej.

kościół parafialny pw. św. Michała Archanioła - Zabytek.pl

kościół parafialny pw. św. Michała Archanioła


kościół przełom XIII/XIV w. Grzybno

Adres
Grzybno, 143

Lokalizacja
woj. kujawsko-pomorskie, pow. chełmiński, gm. Unisław

Kościół stanowi cenny przykład sakralnej architektury gotyckiej na ziemi chełmińskiej.

Dużą wartość posiada także barokowe i rokokowe wyposażenie kościoła.

Historia

Wieś Grzybno wzmiankowana w 1381 r. jako folwark krzyżacki. Początkowo miejscowość należała do komturstwa unisławskiego, a następnie do komturstwa starogrodzkiego. Parafia została założona prawdopodobnie przez Krzyżaków na przełomie XIII i XIV w. W 1454 r. Jan Bażyński oraz Związek Pruski nadali wieś burmistrzowi Chełmna Piotrowi Bischofsheim. Od 1505 r. Grzybno było własnością biskupów chełmińskich. W 1773 r. dobra kościelne uległy sekularyzacji i większość z nich przejął rząd pruski. Budowę kościoła rozpoczęto zapewne w 4. ćw. XIII w., ukończono w 1. ćw. XIV w. W XVII w. przebudowano zakrystię,  w XIX w. wybudowano od strony południowej kruchtę. Kościół odnowiono w 1699 r., 1756 r.,  w 1895 r. oraz w 1993 r. Z parafią związany jest ks. Stanisław Kujot - wybitny historyk Pomorza oraz ziemi chełmińskiej, współzałożyciel Towarzystwa Naukowego w Toruniu. Od 1893 r. był plebanem w Grzybnie, gdzie zmarł w 1914 r.

Opis

Kościół usytuowany na niewielkim wzniesieniu, we wschodniej części wsi Grzybno. Teren wokół kościoła wraz z cmentarzem otoczony ceglanym murem. Kościół  zbudowany w stylu gotyckim, orientowany, jednonawowy, wzniesiony na rzucie wydłużonego prostokąta z kwadratową wieżą od zachodu i przybudówkami: od północy - zakrystia, od południa kruchta. Korpus nawowy kryty dwuspadowym dachem, przechodzącym połacią na zakrystię, wieża  dachem namiotowy z chorągiewką z datą 1756 r., kruchta dachem dwuspadowym. Kościół wzniesiony z kamieni polnych, szczyt wschodni, kruchta, szkarpy oraz portal murowane z cegły. Elewacja wschodnia z wysoką, ostrołukową blendą z oknem zamkniętym półkoliście, zwieńczona szczytem schodkowym, podzielonym pięcioma wnękami w których bliźnie ostrołukowe blendy. W elewacji zachodniej wydzielone odsadzką dwuuskokowe półszczyty flankujące dwukondygnacyjną wieżę. Dolna kondygnacja wieży murowana z kamieni polnych, z gotyckim, ostrołukowym portalem, wzmocniona w narożnikach wysokimi, jednouskokowymi szkarpami, górna kondygnacja drewniana, nadbudowana zapewne w 1699 r., o ścianach szalowanych, z parami okienek w najwyższej strefie. Wnętrze nakryte pozornym sklepieniem kolebkowym, w prezbiterium zapewne z XVII w. gruntownie odnowionym ok. 1895 r. Pod sklepieniem gzyms profilowany, w części nawowej poprzeczny podciąg. Prezbiterium wydzielone od nawy profilowaną belką tęczową wspartą na kolumnach. W kruchcie pod wieżą strop belkowy z literami R H S i datą 1699. Z wyposażenia na uwagę zasługują: średniowieczna granitowa kropielnica, manierystyczny ołtarz główny z elementami barokowymi, w polu środkowym z późnorenesansowym obrazem Matki Boskiej z Dzieciątkiem w typie Śnieżnej z ok. 1600 r., malowany na desce; na ołtarzu rzeźby św. Piotra i św. Pawła oraz patrona kościoła św. Michała Archanioła. Dwa rokokowe ołtarze boczne w kształcie obelisków lekko wklęsłych z obrazami Wniebowzięcia Najświętszej Maryi Panny i św. Tomaszem. Barokowy krucyfiks na belce tęczowej z końca XVII w. Chór muzyczny drewniany z kon. XVIII w. wsparty na czterech kanelowanych kolumnach. N a balustradzie chóru trzy malarskie przedstawienia : św. Cecylii, króla Dawida z harfą i anioła uderzającego w kotły. Organy o zewnętrznej oprawie neoklasycystycznej, zbudowane przez organmistrza  Wilhelma Sauera z Frankfurtu nad Odrą (około 1870 r.).Na wieży dwa dzwony   z 1554 r. i 1766 r. (odlany przez Mikołaja Petersilge w Toruniu).  Na cmentarzu parafialnym przy kościele pomnik nagrobny ks. Stanisława Kujota.

Możliwość zwiedzania kościoła w czasie odprawianych nabożeństw.

Marzenna Stocka OT NID w Toruniu, 16-05-2018

Rodzaj: kościół

Styl architektoniczny: nieznana

Materiał budowy:  ceglane

Forma ochrony: Rejestr zabytków, Ewidencja zabytków

Inspire id: PL.1.9.ZIPOZ.NID_N_04_BK.123091, PL.1.9.ZIPOZ.NID_E_04_BK.228912