W związku z różnym rozstawem torów kolejowych w Prusach i Cesarstwie Rosyjskim, w Grajewie zorganizowano stację przeładunkową towarów oraz komorę celną. Stacja ta w dużym stopniu zaważyła na rozwoju miasta. Dzięki zachowanemu w części wyposażeniu wieża odznacza się również wartościami naukowymi, dokumentuje bowiem poziom zaawansowania technicznego kolei pod kon. XIX wieku.

Historia

Kolejową wieżę ciśnień w Grajewie wybudowano w 1896 r., a zatem ponad 20 lat po uruchomieniu linii kolejowej Brześć - Białystok - Grajewo, co miało miejsce w 1873 roku. W 2002 r. odnowiono elewacje wieży, zabezpieczono konstrukcję stropów i więźby oraz pomalowano pokrycie dachowe.

Opis

Obiekt usytuowany jest w pn.-zach. części miasta, po zach. stronie torów kolejowych, nieopodal budynku dworca. Ustawiony równolegle do torów i ul. Kolejowej. Bezstylowy.

Wieża na planie prostokąta o ściętych narożach, trzykondygnacyjna, z trzecią kondygnacją nadwieszoną nad dwiema pozostałymi, nakryta dachem uskokowym (polskim) ośmiopołaciowym. Murowana z cegły, tynkowana zewnątrz i wewnątrz, ustawiona na fundamencie kamienno-ceglanym. Dach kryty blachą. Elewacje w kondygnacji drugiej zakończone profilowanymi końcówkami belek stropowych dźwigających płatwie, na których wspierają się ściany trzeciej, nadwieszonej kondygnacji, także zakończonej profilowanymi końcówkami belek stropowych. W poszczególnych kondygnacjach wnętrza jednoprzestrzenne. Pierwsza kondygnacja przeznaczona do umieszczenia pieca, druga do zamontowania urządzeń i przewodów wodnych, trzecia przeznaczona na zbiornik wodny. Poddasze nie posiada funkcji użytkowej. Z wyposażenia zachowały się instalacje, zbiornik na wodę oraz piec wykonany w Odlewni Żeliwa J. John w Łodzi, system Hohenzollern.

Obiekt dostępny dla zwiedzających z zewnątrz.

Oprac. Grażyna Rogala, OT NID w Białymstoku, 09-12-2015 r.