Poznaj lokalne zabytki


Wyraź zgodę na lokalizację i oglądaj zabytki w najbliższej okolicy

Zmień ustawienia przeglądarki aby zezwolić na pobranie lokalizacji
Strona korzysta z plików cookies. Dowiedz się więcej.

kościół parafialny pw. Wniebowzięcia Najświętszej Marii Panny - Zabytek.pl

kościół parafialny pw. Wniebowzięcia Najświętszej Marii Panny


kościół 1742 r. Grabie

Adres
Grabie

Lokalizacja
woj. małopolskie, pow. wielicki, gm. Wieliczka - obszar wiejski

Kościółek, ubogi „wiejski prostaczek” jak pisał prof.Kazimierz Sosnowski.

Jego stare oparkanienie, prymitywna dzwonnica, skromna architektura i polichromia, stara kamienna chrzcielnica - składają się na ujmującą swą prostotą całość.

Historia

Parafię erygował tu już w XIV wieku Wierzbięta z Branic, a obecny kościół pochodzi z 1742. Rok 1386 podawany jest jako data budowy pierwszego kościoła, który początkowo znajdował się po drugiej stronie Wisły w Woli Rusieckiej. Wskutek zmian koryta Wisły, po 1400, został przeniesiony na obecne miejsce. Kościół był uszkodzony ostrzałem artyleryjskim w czasie ofensywy rosyjskiej w 1915. Ostatni poważniejszy remont miał miejsce w latach 1982-1984, a bieżący w 1996. Dziś kościółek znajduje się w dobrym stanie.

Opis

Usytuowanie kościoła nie jest dominujące w nieregularnym, wielodrożnym układzie ruralistycznym. Budowla tradycyjnie orientowana. Kościół w konstrukcji zrębowej, szalowany, o ścianach wtórnie usztywnionych lisicami. Prezbiterium zamknięte trójbocznie; prostokątna, stosunkowo krótka nawa. Do prezbiterium od północy przylega zakrystia, od wschodu otwarta kaplica z rzeźbą Chrystusa Ukrzyżowanego. Do nawy wejście boczne prowadzi od północy, osłonięte jest niewielką słupowo-ramową kruchtą; główne wejście od zachodu osłania nowa przybudówka, wzniesiona w miejsce niewielkiej kruchty. Wnętrze nakrywają stropy płaskie. Chór muzyczny o wklęsłowypukłym parapecie wspierają słupy zwieńczone kapitelami korynckimi. Reliktem poprzedniej, średniowiecznej budowli jest zachowane obramienie portalu zakrystyjnego, o wyjątkowo grubych ościeżach. W wejściu zachowane stare drzwi z okuciami i „kowalskim” zamkiem. Budynek nakrywają wysokie dachy, oddzielne nad nawą i prezbiterium, o znacznym zróżnicowaniu kalenic, ale ciągłymi połaciami płynnie i efektownie powiązanymi. Wspierają się one na solidnej i mocnej więźbie storczykowej, z usztywnieniem wzdłużnym, w typie gotyckim. Akcentem jest zgrabna wieżyczka na sygnaturkę z sześcioboczną latarnią, zwieńczona kopułką zakończoną kulą i krzyżem. Wszystkie dachy pobite są gontami. Strop i ściany wnętrza ozdobione są polichromią eklektyczną o motywach iluzjonistycznych i ornamentalnych. Na profilowanej belce tęczowej umieszczono barokowy krucyfiks. Retabulum ołtarza głównego sprzed połowy XVIII w., ma kształt płaskiego paludamentu, flankowanego bramkami na których ustawiono parę rzeźbionych aniołów; zwieńczenie ma kształt lambrekina z frędzlami i kartuszem. W polu umieszczony jest obraz Matki Boskiej z Dzieciątkiem, zapewne z XVII w., przesłonięty później dodanym tłem, rokokowymi sukienkami i regencyjnymi koronami. Dwa ołtarze boczne mają skromne retabula architektoniczne z późnobarokową ornamentyką. Prawy z nich, uszkodzony pociskiem artyleryjskim w 1915, został zrekonstruowany. Zabytkiem z doby gotyku, jest kamienna chrzcielnica z XV w. w kształcie sześciobocznego kielicha o czarze zdobionej maswerkami. W kościele przechowywanych jest więcej przedmiotów zabytkowych. Wolnostojąca dzwonnica wznosi się w niewielkim oddaleniu ku północnemu-zachodowi, nieco dalej stoi plebania. W dzwonnicy dzwon z inskrypcją i datą odlania w 1601.

Obiekt dostępny po Mszach Świętych. W niedziele i święta godz.: 7.00, 9.00, 11.00. W soboty 18.00. Można uzgodnić zwiedzanie dzwoniąc do kancelarii parafialnej 12 251 13 35.

Oprac. Roman Marcinek, OT NID w Krakowie, 20.03.2015 r.

Rodzaj: kościół

Styl architektoniczny: nieznana

Materiał budowy:  drewniane

Forma ochrony: Rejestr zabytków, Ewidencja zabytków

Inspire id: PL.1.9.ZIPOZ.NID_N_12_BK.191774, PL.1.9.ZIPOZ.NID_E_12_BK.396254