Usytuowanie i opis

Grodzisko znajduje się we wschodniej części miasta, w dolinie rzeki Kani-na jej lewym brzegu. Przylega bezpośrednio do średniowiecznego założenia miejskiego.

Obiekt nazywany „Górą Zamkową” lub „Zamczyskiem” ma kształt nieregularnego, ściętego stożka o wysokości ok. 10 m, średnicy górą ok. 30 m i średnicy u podstawy ok. 80 m. Pierwotnie nasyp otaczała fosa (obecnie nieczytelna), a od strony południowej i wschodniej dodatkowo wał ziemny. W 1972 r. teren grodziska zrewaloryzowano, a na szczycie wzniesiono pomnik poświęcony Bohaterom Ziemi Gostyńskiej. Płaszczyznę szczytu wyłożono betonowymi płytami. Od zachodu usypano nasyp , na którym zbudowano schody prowadzące na szczyt grodziska.

Historia

W dokumencie lokacyjnym z 1278 r. książę Przemysław II nadaje Mikołajowi prawo zbudowania miasta Gostynia oraz w dowolnie wybranym miejscu obwarowań. Badania archeologiczne potwierdziły, że gród użytkowany był w okresie średniowiecza, XIII/XIV - poł. XIV w. Pod koniec funkcjonowania warownia uległa spaleniu. Po Łodziach, władających Gostyniem w XIV w. właścicielami miasta zostawały kolejne rody możnowładców. Teren grodziska użytkowany był przez nich do pocz. XVIII w. Pozostałości murowanej zabudowy przetrwały na grodzisku w stanie szczątkowym do XIX w. Około 1905 r. wzniesiono na kopcu pomnik Mikołaja Przedpełkowica, który zniszczyli Niemcy w 1940 r.

Stan i wyniki badań

Grodzisko było wielokrotnie badane powierzchniowo. Badania wykopaliskowe przeprowadził w latach 2012-2014 Bogdan Walkiewicz z Muzeum Archeologicznego w Poznaniu. Pracami objęto wschodnią część założenia. W wykopie na stoku wzgórza wystąpił materiał przemieszany, zsypiskowy datowany od XIV do XVII w. Na szczycie kopca odsłonięto nawarstwienia z końca XIII i z XIV w. (kamienny fundament wieży) oraz nowożytne z pocz. XVIII w. (fundament kamienno-ceglany). Trud usypania kopca podjęty został dla budowy wieży mieszkalno-obronnej. Budynek o zarysie kwadratu wzniesiono na masywnym, kamiennym fundamencie wzmocnionym gliną i dużymi kamieniami. Szerokość fundamentu w dolnej partii wynosiła ok. 2 m. Budowla posadowiona na tak solidnej podstawie mogła mieć nawet 10 m wysokości. Pod wieżą znajdowała się piwnica wyłożona brukiem kamiennym. W sąsiedztwie budowli odkryto relikty innych budynków drewnianych. Z wypełniska wieży pochodzą m.in. fragm. naczyń glinianych, kości zwierzęce oraz militaria (topór, ostroga, hak do napinania kuszy, groty strzał do kuszy. Do przedmiotów luksusowych należy naczynie w kształcie buta zdobione plastycznym ornamentem roślinnym. Niestety, badania nie dały odpowiedzi na pytanie, co działo się na Górze Zamkowej w XV-XVII w. Uniemożliwiła to obecna zabudowa a przede wszystkim stopień zniszczenia wzgórza w wyniku prac ziemnych.

Obiekt dostępny.

oprac. Barbara Iwanicka - Pinkosz, OT NID w Poznaniu, Pracownia terenowa w Trzebinach, 13-11-2015