ruina zamku - Zabytek.pl
Adres
Gościszów
Lokalizacja
woj. dolnośląskie, pow. bolesławiecki, gm. Nowogrodziec - obszar wiejski
Malowniczo położony, otoczony fosą ze stawem, częściowo zachował unikalny detal kamieniarski z motywami mitologicznymi.
Historia
Zamek na wodzie, wzniesiony w latach 1541-1643 dla rodu von Warnsdorfów na miejscu średniowiecznej warowni, wzmiankowanej w 1318 r. i z wykorzystaniem jej murów. Częściowo przebudowany w 1780 r., kiedy dodano główny most nad fosą. Kolejna przebudowa w stylu późnego klasycyzmu z inicjatywy Egona Gustava von Schönberg-Bibran-Modlau w latach 1848-56. W końcu XIX stulecia modernizacja neogotycka. Obiekt remontowany w roku 1930, w 1945 zniszczony przez pożar szybko popadł w ruinę. Częściowe zabezpieczenie z 1965 r. nie powstrzymało destrukcji, podobnie jak przejście w ręce prywatne w 1993 r.
Opis
Budowla usytuowana w środkowej części wsi, po północnej stronie głównej drogi miejscowości, w sąsiedztwie kościoła parafialnego. Wzniesiona na zbliżonym do owalu planie. Jego bryła jest wieloelementowa, nieregularna, złożona z korpusu, zamykającego założenie linią prostą od pn. zach. oraz dwóch skrzydeł - pd.-wsch. i pd.-zach., skupionych wokół czworobocznego dziedzińca, od pn. wsch. zamkniętego średniowiecznym murem zewnętrznym z bramą. Zamek został zbudowany z kamienia z niewielkim dodatkiem cegły, pierwotnie jako dwukondygnacyjny, częściowo oskarpowany, nakryty dachami dwuspadowymi. Od pn. zach. ma dwutraktowy korpus poprzedzony murowanym mostem, z przyległą od wsch. wieżą i ryzalitem klatki schodowej od południa. Do korpusu od pd. zach. i pd. wsch. dostawione są skrzydła jednotraktowe, z reliktem średniowiecznej wieży na rzucie koła w pd.-wsch. narożniku. Fasada korpusu z manierystycznymi szczytami (z lat 1603-1605) i rzeźbiarką, z dekoracją o tematyce mitologicznej, z motywami trytonów, syren, delfinów oraz postaci fantastycznych). Na elewacjach dziedzińca zachowały się relikty dekoracji sgraffitowych o motywach geometrycznych, roślinnych i figuralnych. Kamienny portal główny (z 1603 r., niezachowany) o półkolistej arkadzie zdobiony był głowami aniołków i maszkaronami i ujęty dwiema kolumnami dźwigającymi fryz, gdzie były dwa rzędy herbów oraz płaskorzeźbione personifikacje Męstwa, Roztropności i Umiarkowania. Powyżej znajdują się narożne gryfy, będące pozostałością zwieńczenia. Zachowane są mury obwodowe zamku z pozostałościami szczytów. Wnętrza zagruzowane. Na pn. od obiektu znajduje się park krajobrazowy, na zach. - folwark z budynkiem bramnym, pełniącym funkcję spichlerza (z 1605 r.), ozdobionym herbami von Warnsdorf i von Zedlitz, z Domem Kawalerów i oranżerią.
Zabytek dostępny z wyłącznie z zewnątrz. Wnętrza zagruzowane i porośnięte samosiewami, niedostępne.
Piotr Roczek, OT NID we Wrocławiu, 10-06-2015 r.
Rodzaj: zamek
Styl architektoniczny: renesansowy
Materiał budowy:
nieznana
Forma ochrony: Rejestr zabytków, Ewidencja zabytków
Inspire id: PL.1.9.ZIPOZ.NID_N_02_BK.72434, PL.1.9.ZIPOZ.NID_E_02_BK.71387