Historia

Kościół parafialny, od 1525 roku ewangelicki, obecnie greckokatolicki został wniesiony jako duża, jednoprzestrzenna budowla przed rokiem 1367, być może wówczas założono też część wieży. Pod koniec XV wieku nastąpił drugi etap budowy. Wzniesiono wtedy wieżę, w dolnej partii murowaną, w górnej drewnianą wykonano także dwa, północne portale nawy oraz pięcioprzęsłowe sklepienie. W 1535 roku Górowo Iławeckie zostało oddane w lenno rodzinie Truchsess von Waldburg, którzy przejęli również prawo patronatu nad kościołem. W 1655 roku, w wielkim pożarze spłonęło całe miasto wraz z kościołem, w wyniku czego zawaliło się sklepienie nawy i prezbiterium. Sklepienia ponownie nie odbudowano, wnętrze nakryto drewnianym stropem, który ok. 1720 roku ozdobiono polichromią, ufundowaną przez patronów kościoła. W 2 ćwierci XIX wieku, z powodu złego stanu technicznego zawalił się szczyt wschodni kościoła, zniszczony był dach oraz wieża. Budowlę odrestaurowano w połowie XIX wieku, prace zostały zakończone w 1866 roku. Kolejne prace prowadzone w latach 1910-1911 miały zasadniczy wpływ na wygląd kościoła i wieży, której drewnianą część zastąpioną murowaną, dopasowując jej formę do stylistyki budowli. Po drugiej wojnie światowej kościół był nieużytkowany, w latach 70 XX wieku przejęła go parafia greckokatolicka, która funkcjonuje do dzisiaj.

Opis

Kościół murowany z cegły ceramicznej, na fundamencie z kamienia polnego, wzniesiony na planie prostokąta, orientowany, z masywną, kwadratową wieżą po stronie zachodniej, prosto zamkniętym prezbiterium, dwuprzęsłową zakrystią i kruchtą wejściową po stronie północnej. Korpus opięty uskokowymi, ukośnymi szkarpami, nakryty wysokim, dwuspadowym dachem; po wschodniej stronie wysoki, uskokowy szczyt. Elewacje rozczłonkowane ostrołukowymi oknami, elewacje wieży artykułowane tynkowanymi blendami. Wnętrze salowe, jednoprzestrzenne, we wschodniej części przestrzeń wydzielona współczesnym ikonostasem. W nawie strop belkowy, w kruchtach sklepienie krzyżowo-żebrowe. Bogate, barokowe wyposażenie kościoła zostało zniszczone, rozgrabione po II wojnie światowej. W kościele do dzisiaj ocalał tylko polichromowany, barokowy strop, ufundowany ok. 1720 roku. przez Fryderyka Wilhelma von Schwerin i jego małżonkę Charlottę Luizę baronównę von Heiden. Na rozbudowany program ikonograficzny stropu składają się wielofiguralne sceny biblijne, przedstawienia ewangelistów oraz bogata ornamentyka roślinna. Bardzo cennym i wartościowym elementem wystroju kościoła jest dekoracja związana z liturgią obrządku wschodniego (ikonostas, krzyż ołtarzowy, polichromie), wykonana przez Jerzego Nowosielskiego w latach 1982 - 1985.

Zabytek dostępny. Możliwość zwiedzania po wcześniejszym uzgodnieniu telefonicznym.

Oprac. Marzena Zwierowicz, 4.12.2014 r.